Hymnarius Paraclitensis

© Dr. Werner Robl, 2002

Der Hymnarius Paraclitensis, d.h. der von Abaelard für Heloïsas Paraklet-Nonnen gedichtete Hymnenschatz umfasst drei Bücher, jeweils von einigen Amkerkungen Abaelards eingeleitet. Er hat sich in mehreren frühmittelalterlichen Manuskripten erhalten, von denen jedoch keines den vollständigen Hymnenzyklus enthält.

 

 

O Quanta Qualia ist in insgesamnt 6 Kopien, z.T. mit Neumen, in der Schweiz erhalten:

 

 

Die wichtigsten Editionen stammen von:

 

Die im Folgenden wiedergegebene, vollständige Kollektion entspricht im Wesentlichen der Edition von Szövérffy 1975, wobei der Übersicht halber der ausgiebige Fussnotenappparat und Lesevarianten weggelassen wurden. Am Ende finden sich einige deutsche Übersetzungen.

 

 

HYMNARIUS PARACLITENSIS

 

 

LIBELLUS PRIMUS

 

PRAEFATIO

 

Ad tuarum precum instantiam, soror mihi Heloisa, in saeculo quondam cara, nunc in Christo carissima, hymnos Graece dictos, Hebraice tehillim nominatos composui; ad quos quidem me scribendos cum tam tu quam, quae tecum morantur, sanctae professionis feminae saepius urgeretis, vestram super hoc intentionem requisivi.Censebam quippe superfluum me vobis novos condere, cum veterum copiam haberetis et quasi sacrilegium videri antiquis sanctorum carminibus nova peccatorum praeferre vel aequare. Dum autem a diversis diversa mihi responderentur, tu inter cetera talem, memini subiecisti rationem: "Scimus, inquiens, Latinam et maxime Gallicanam ecclesiam, sicut in psalmis ita et in hymnis magis consuetudinem tenere quam auctoritatem sequi." Incertum etenim adhuc habemus, cuius auctoris haec sit translatio, quam nostra et Gallicana frequentat ecclesia. Quam si ex eorum dictis diiudicare velimus, qui translationum diversitates nobis aperuerunt, longe ab universis interpretationibus dissidebit et nullam, ut arbitror, auctoritatis dignatem obtinebit. In qua quidem adeo longaevae consuetudinis usus iam. praevaluit, ut, cum in ceteris correcta beati Hieronymi teneamus exemplaria, in psalterio, quod maxime frequentamus, sequamur apocrypha.

Hymnorum vero, quibus nunc utimur, tanta est confusio, ut, qui quorum sint, nulla vel rara titulorum praescriptio distinguat; et si aliqui certos auctores habere videantur, quorum primi Hilarius et Ambrosius exstitisse creduntur, deinde Prudentius et plerique alii, tanta est frequenter inaequalitas syllabarum, ut vix cantici melodiam recipiant, sine qua nullatenus hymnus consistere potest, cuius discriptio est laus Dei cum cantico. Plerisque etiam solemnitatibus addebas deesse proprios hymnos, utpote Innocentum et Evangelistarum seu illarum sanctarum, quae virgines vel martyres minime exstiterunt.

Nonnullos denique asserebas esse, in quibus nonnunquam hos, a quibus decantantur, mentiri necesse sit, tum videlicet pro temporis necessitate, tum pro falsitatis insertione. Casu quippe aliquo vel dispensatione eo modo saepius praepediti fideles constituta horarum tempora vel praeveniunt vel ab ipsis praevenientur, ut de ipso saltem tempore mentiri compellantur, dum videlicet aut nocturnos die aut diurnos nocte hymnos decantant. Constant quippe, secundum propheticam auctoritatem et ecclesiasticam institutionem nec a laude Dei noctem ipsara vacare, sicut scriptum est: "Memor fui nocte nominis tui, Domine," et iterum: "Media nocte surgebam ad confitendum tibi," hoc est ad laudandum te; nec septem reliquas laudes, de quibus idem meminit propheta: "septies in die laudem dixi tibi", nisi in die persolvendas esse. Quarum quidem prima, qua matutinae laudes appellantur, de qua in eodem scriptum est propheta: "In matutinis, Domine, meditabor de te," in ipso statim diei initio illucescente aurora seu lucifero praemittenda est; quod etiam in plerisque distinguitur hymnis. Cum enim dicit: "Nocte surgentes vigilemus omnes" et iterum: "Noctem canendo rumpimus", vel: "Ad confitendum surgimus morasque noctis rumpimus," et alibi: "Nox atra rerum contegit terrae colores omnium", vel: "Nam lectulo consurgimus noctis quieto tempore", et rursum: "Ut quique horas noctium nunc concinendo rumpimus", et similia: ipsi sibi hymni, quod nocturni sunt, testimonium praebent. Sic et matutini seu reliqui hymni proprii temporis, quo dicendi sunt, institutionem nonnunquam profitentur, verbi gratia cum dicitur: "Ecce, iam noctis tenuatur umbra, et iterum: "Lux, ecce, surgit aurea", vel: "Aurora iam spargit polum", seu: "Aurora lucis rutilat", et alibi: "Ales diei nuntius lucem propinquam praecinit", vel: "Ortus refluget lucifer", et si qui sunt huiusmodi, ipsi nos instruunt hymni, quo tempore sint cantandi, ut, si eis videlicet sua tempora non observemus, in ipsa eorum prolatione mendaces inveniamur. Hanc tamen observantiam non tam neglegentia plerumque tollit quam necessitas aliqua vel dispensatio praepedit; quod maxime in parochialibus seu minoribus ecclesiis propter ipsas plebium occupationes cotidie fieri necesse est, in quibus omnia et fere continuo peraguntur in die. Nec solum tempora non observata mendacium ingerunt, verum etiam quorundam hymnorum compositores, vel ex proprii animi compunctione alienos pensantes, vel improvidae studio pietatis extollere sanctos cupientes, in aliquibus ita modum excesserunt, ut contra ipsam nostram conscientiam aliqua in ipsis saepius proferamus tamquam a veritate prorsus aliena. Paucissimi quippe sunt, qui contemplationis ardore vel peccatorum suorum compunctione flentes ac gementes illa digne valeant decantare: "Preces gementes fundimus, dimitte, quod peccavimus", et iterum: "Nostros pius cum canticis fletus benigne suscipe", et similia, quae sicut electis, ita paucis conveniunt. Qua etiam praesumptione singulis annis decantare non veremur: "Martine, par apostolis", vel singulos confessores immoderate de miraculis glorificantes dicamus:


Ad sacrum cuius tumulum frequenter
Membra languentum modo sanitati,
[Quolibet modo fuerint gravati, Restituuntur,]


discretio vestra diiudicet. His vel consimilibus vestrarum persuasionibus rationum ad scribendos per totum anni circulum hymnos animum nostrum vestrae reverentiae sanctitas compulit. In hoc itaque mihi vobis supplicantibus, sponsae Christi vel ancillae, et nos e converso vobis supplicamus, ut, quod nostris onus imposuistis umeris, vestrarum orationum manibus sublevetis, ut, qui seminat et qui metit, simul operantes congaudeant.

 

PARS PRIOR

 

HYMNI NOCTURNALES

 

A. DOMINICA.

AD MATUTINUM.

1. In primo Nocturno. 2. In secundo Nocturno. 3. In tertio Nocturno. - dt. -  
1. Universorum conditor,
Conditorum dispositor,
Universa
te laudant condita,
Glorificant
cuncta disposita.
1. Deus, qui tuos erudis
Testamentorum paginis,
Ex eorum
intellegentiae
Cantus nostros
condis dulcedine,
1. In ortum mundi sensilis
Mundus intellegibilis
Coelo simul
et terra condito
De divino
iam prodit animo.
 
2. Instrumento non indigens
Neque thema discutiens
Solo cuncta
comples imperio,
Dicis: fiant,
et fiunt illico.
2. Tibi sit acceptabile,
Nobis sic fiat utile,
Quod de tuis
solvemus laudibus,
Si, quod sonat,
intellexerimus.
2. Coelum mox spiritalibus
Redimitum est civibus,
Haec auctorem
suum laudantia
Matutina
sunt illa sidera.
 
3. Auctor es praestantissimus,
Omnipotens non aemulus,
Tantum ergo,
quae facis omnia,
Quantum decet,
facis eximia.
3. Triplex intellegentia
Diversa praebet fercula,
Deliciis
abundat variis
Sacrae mensa
scripturae fertilis.
3. Tellus inanis, vacua
Latebat aquis obsita,
Ac facies
profundi gurgitis
Caligabat
obductis tenebris.
 
4. Cuius enim iudicium
Non censet illum impium,
Qui commodum
scienter subtrahit,
Quod nec gravat
dantem nec minuit.
4. Alunt parvos historica,
Pascunt adultos mystica,
Perfectorum
ferventi studio
Suscipitur
moralis lectio.
4. Aquae fovens vivificus
Iam incumbebat spiritus,
Ut hinc aquae
iam tunc conciperent,
Unde prolem
nunc sacram parerent.
 
5. Fit ergo mundus optimus
Ac perfectus in omnibus
Fit pondere,
mensura, numero,
Ne vacillet
in quoquam ratio.
5. Illis fides astruitur,
Ex hac fructus colligitur,
Fructus hic est
et consummatio,
Quam det nobis
morum instructio.
5. Mundi quoque primordia
Lucis venustans gratia,
Dixit Deus:
Sit lux, et facta est,
A tenebris
inde divisa est.
 
6. Opus dignum opifice,
Pulchrum, indissolubile,
Ad exemplar
fit perfectissimum
Instar cuncta
concludens optimum.
6. Haec nobis, Deus fercula
Tua paravit gratia,
Ut his nostra
peregrinatio
Sustentetur
quasi viatico.
6. Sit perpes Deo gloria [etc.]  
7. Nec minore disponitur
Bonitate quam conditur,
Quidquid male
gerit iniquitas,
Summa bene
disponit aequitas.
7. Sit perpes Deo gloria, [etc.]    
8. Sit perpes Deo gloria,
Ex quo sunt, quae sunt, omnia;
Ipsum cuncta,
per quem sunt, praedicent,
Ipsi semper,
in quo sunt, iubilent.
     
 

B. HYMNI FERIALES

4. Feria Secunda 5. Feria Tertia. 6. Feria Quarta. 7. Feria Quinta.
AD MATUTINUM. AD MATUTINUM. AD MATUTINUM. AD MATUTINUM.
1. In coaeterno Dominus
Verbo dixit altissimus:
Firmamentum
sit interpositum,
Ut dividat
aquarum medium.
1. Ad laudes die tertia
Nos eius monent opera,
Congregatis
inferioribus
Aquis terram
detexit Dominus.
1. Ornarunt terram germina
Nunc, coelum. luminaria,
Sole, luna,
stellis depingitur,
Quorum multus
usus cognoscitur.
1. Ornatis luce partibus
Mundi superioribus
Loca restat
ornandum infima
Ex his, quibus
lux est iam condita.
2. Dictum effectus sequitur,
Abyssus interceditur,
lacentibus
aquis inferius
Suspenduntur
aquae superius.
2. Terra detecta pullulat,
Herbam et lignum germinat,
Omne genus
herbae producitur,
Omne ligni
genus emittitur.
2. Lucem distinguunt, tempora
Sunt in signa certissima,
Cuncta fere
terrarum commoda
Planetarum.
ministrat physica.
2. Educunt aquae reptile
Producunt et volatile,
Uno iussu
pisces et volucres
Prodierunt
in suas species.
3. Quibus has aquas usibus
Reservat, novit Dominus,
Constat autem,
et haec et cetera
Nobis esse,
non sibi condita.
3. In terra terrae principem
Collocaturus hominem
Locum Deus
ornando praeparat,
Vitac nostrae
quem ordo postulat.
3. Haec quoque pro te condita
Sursum, homo, considera,
Esse tuam
et coeli regio
Se fatetur
horum servitio.
3. Simul et cete grandia
Et parva fiunt ostrea,
Uno grypho
momento maximus
Perfectus est
et passer modicus.
4. Nostris necessitatibus
Providetur in omnibus,
Pro singulis
a nobis Domino
Gratiarum
debetur actio.
4. Recusamur in omnibus,
Si factorem contemnimus,
Rationem
pro cunctis exigit
Is, qui cuncta
pro nobis condidit.
4. Sole calet in hieme,
Qui caret ignis munere,
Pro nocturnae
lucernae gratia
Pauper habet
lunam et sidera.
4. Dixit enim et facta sunt,
Mandavit et creata sunt,
Magna simul
complet et modica,
Cui sunt aeque
cuncta facilia.
5. Sit perpes Deo gloria, [etc.] 5. Disceptat rnundus contra nos
Factus, ornatus propter nos,
Si nos Deo
non subdat gratia,
Quibus ipse
subiecit omnia.
5. Stratis dives eburneis,
Pauper iacet germineis,
Hinc avium
oblectant cantica,
Inde florum
spirat fragrantia.
5. Sit perpes Deo gloria, [etc.]
  6. Placemus ipsum laudibus,
Quam irritamus actibus,
Quanta laudis
sit immolatio,
Nos psalmorum
docet instructio.
6. Impensis, dives, nimiis
Domum casuram construis,
Falso sole
pingis testudinem,
Falsis stellis
in coeli speciem.
 
  7. Sit perpes Deo gloria. [etc.] 7. In veri coeli camera
Pauper iacet pulcherrima,
Vero sole,
veris sideribus
Istam illi
depinxit Dominus.
 
    8. Opus magis eximium
Est naturae quam hominum,
Quod nec labor
nec sumptus praeparat,
Nec vetustas
solvendo dissipat.
 
    9. Ministrat homo diviti,
Angelus autem pauperi,
Ut hinc quoque
constet, coelestia
Quam sint nobis
a Deo subdita.
 
    10. Sit perpes Deo gloria, [etc.]  
 
8. Feria Sexta. 9. Sabbato.    
AD MATUTINUM AD MATUTINUM    
1. Laus instat sextae feriae,
Pro qua debentur aliae,
Qua formatur
homo novissimus
Praeparatis
ei iam omnibus.
1. Perfectis Deus omnibus
Et inspectis operibus
Summe bonus
cuncta, quae fecerat,
Valde bona
videt et adprobat.
   
2. Hac in luce terrestria
Creantur animantia,
Omne terrae
de terra reptile,
Omne genus
profertur bestiae.
2. Sunt perfecta senario
Cuncta dierum numero,
Ut perfecto
dierum operi
Attestetur
et virtus numeri.
   
3. Fit omnium novissimus
Homo, qui praesit omnibus,
Ad hunc cuncta
spectabant terminum
Tamquam finem
cunctorum unicum.
3. Quievit die septimo
Non lassatus in aliquo,
Quies ipsa
Deus perpetua,
In quo cuncta
quietis gaudia.
   
4. Summus creatur omnium,
In quo summa stat operum,
In hoc omnis
expletur termino
Consilii
divina ratio.
4. Diem ergo sanctificat,
Quo cessando quieverat,
In Sabbati
veri mysterio
Benedicit
diei septimo.
   
5. Hoc unum plasma nobile
In quo resplendes, Domine,
Illud tuae
decus imaginis
Et gloria
similitudinis.
5. Illius inquam Sabbati,
Quod est ignarum termini,
Quo pax vera,
summa tranquillitas
luges agit
festorum ferias.
   
6. Vir primum, inde femina
De costa viri condita,
Postquam viro
sopor immittitur,
Sacramentum
quo magnum geritur.
6. Sit perpes Deo gloria, [etc.]    
7. Dantur his animantia
In potestate[m] cetera,
Potiuntur
pro tabernaculis
Paradisi
templo gratissimis.
 
8. Sit perpes Deo gloria, [etc.]  
 
PARS ALTERA
 
HYMNI DIURNI
 
A. DIE DOMINICA.
10. Ad Laudes. 11. Ad Primam 12. Ad Tertiam. 13. Ad Sextam.
1. Advenit veritas,
umbra praeteriit,
Post noctem claritas
diei subiit,
Ad ortum rutilant
superni luminis
Legis mysteria,
plena caliginis.
1. Auroram lucifer
praeit, sol sequitur;
Aurora fidei
lux intellegitur,
Quam verus lucifer
surgendo contulit,
Caro dominica
cum refloruerit.
1. In altum orbita
solis iara ducitur,
Calorque proficit,
quo mundus alitur,
Lux primum, deinde
calor infunditur,
Cum fidem caritas
in nobis sequitur,
1. Plena meridie
lux solis radiat,
Plenusque calor est,
quo mundus aestuat,
Beatitudinis
haec est perfectio,
Cum ipsa Dei nos
incendet visio.
2. Nocturnum Moysi
cedat praeconium,
Diurnum congruit
diei canticum,
Cum Christo prodeunt
cuncta de latebris.
Nec locum deserit
lux tanta tenebris.
2. Hic idem lucifer
ut sol refulserit,
Cura ad iudicium
commune venerit,
Cuius lux fuerit
tanta praesentiae,
Ut conscientiae
loquantur singulae.
2. Hanc lucem fidei
sol verus attulit,
In carne verbum cum
nos visitaverit,
Zelum fortissimum
amoris attulit
Hac hora spiritus,
quem verbum miserit.
2. Cuius quo fuerit
major cognitio,
Major in singulis
erit dilectio,
Quem nihil aliud
erit conspiccre,
Quam vera perfrui
Beatitudine.
3. Velamen exuunt
figurae mysticae,
Est in re veritas
iam non in schemate,
Promissa liquido
complens prophetica
Iota vel apicem
non sinit irrita.
3. Hunc invisibilem,
quem intellegimus,
Solem annuntiat
iste, quem cernimus,
Et invisibilem
auctorem omnium
Laudat visibilis
effectus operum.
3. Hinc recte spiritus
in igne visus est
Super apostolos,
cum hoc largitum est,
Nam ignis amor est,
qui mentes animat,
Ut testam luteam
ignis corroborat.
3. Felices oculi,
beata lumina,
Quibus concessum est
hac frui gloria,
Huius te supplices
rogamus, Domine,
Loca vel ultima
da nobis cernere.
4. Transacto flebili
de morte vespere
Cum vita redditur
mane laetitiae,
Resurgit Dominus,
apparent angeli,
Custodes fugiunt
splendore territi.
4. Cunctis laudantibus.
homo, ne taceas,
Cum laudes Domino
pro cunctis debeas,
Urgeris singulis
ex beneficiis,
Ut grates laudibus
solvas continuis.
4. Perenni Domino [etc.] 4. Perenni Domino [etc.]
5. Sanctorum plurimi,
qui iam dormierant,
Surgentis gloriam
surgendo praedicant.
In testimonium
surgentis Domini
Conscendunt mortui,
descendunt angeli.
5. Perenni Dominio [etc.]
6. Perenni Domino
perpes sit gloria,
Ex quo sunt, per quem sunt,
in quo sunt omnia:
Ex quo sunt, pater est,
per quem sunt, filius,
In quo sunt, patris et
filii spiritus.
 
14. Post prandium. 15. Ad Nonam. 16. Ad Vesperas 17. Ad Completorium.
1. Deus, qui corpora
creas et animas
Et cibis propriis
utraque recreas,
Tibi tam corpora
psallant quam animae,
Esse qui tribuis
illis et vivere.
1. Septem, quas solvimus,
diurnis laudibus
Nocturnis additis
octo perficimus,
Ex quibus quattuor
ascribe vesperae
Et mane quattuor
diemque perfice.
1. Octavae titulos
in psalmis legimus
Futurae gloriara
vitae canentibus,
Cum lux subierit
perpes fidelium
Istius temporis
post septenarium.
1. Ubique tuis nos
et semper laudibus
Vacare, Domine,
debere novimus,
Qui loca fabricas
nobis et tempora,
Noctera ad requiem,
diem ad opera.
2. Ignosce, Domine,
nostris excessibus,
Si plus quam decuit
gulae indulsimus,
Immo, piissime,
quia sic fecimus,
Tam hoc quam cetera
condona, quaesumus.
2. A nona vesperam
scimus incipere,
Cum sol se coeperit
terris immergere,
E contra recte qiiis
mane tribuerit,
Post noctis medium
cum sol emerserit.
2. Hanc iam in capite
colnpletam novimus,
Cum resurrexerit
hac die Dominus,
Ut sic certissimam
spem membris propriis
Eiusdem tribuat
beatitudinis.
2. Et cum non ferat hoc
nostra fragilitas,
Horas instituit,
fixit vigilias,
Ut ipsa loca nos
ad haec admoneant,
Invitent tempora
et segnes arguant.
3. Hoc primi vitio
parentes exsulant
Et crebris posteros
aerumnis implicant,
Hoc naturaliter
est illis insitum
Et quasi filiis
hereditarium.
3. Octo conficitur
nostra substantia,
Quam demum perficit
octavae gloria,
Corpus ex quattuor
constare novimus,
Ornari totidem
mentes virtutibus.
3. Hinc a Christicolis
hacc dies merito
Prae cunctis colitur
hoc in mysterio,
Aeternis etenim,
non temporalibus
Hi bonis inhiant,
quorum sors Dominus.
3. Hora iam requiem
diei septima
Completa poscimus
laudum hebdomada,
Tu nostro, Domine,
benedic Sabbato,
Quos tuo reparet
quies obsequio.
4. Immoderatior
et inter epulas
Si quid addiderit
culpae loquacitas,
Id quoque tuum est
tuis ignoscere,
Qui nobis spatium
reservas veniae.
4. Hinc recte gratias
in octo laudibus
Pro nobis Domino
solvi statuimus,
Defectum corporis
praebentes vesperae,
Mane tribuimus
vigorem animae.
4. Neve tam arduam
viam tenentibus
Ex diffidentia
tepescat animus,
Hac ipsa Dominus
die paraclitum
Misit discipulis
in aram spiritum.
4. Hanc tua dextera
domum sanctificet
Et immanissimum
leonem religet;
Somno pacifico
sic corpus recrea,
Ut in te vigilet
mens semper sobria.
5. Tuum est gratiam
dare supplicibus,
Ut sibi temperent
ab his et talibus,
Tuum est omnibus
modum praefigere
Atque praecipitem
naturam regere.
5. Perenni Domino [etc.] 5. Ad huius addito
diei gloriam,
Quo recte videas
dici dominicam,
Quod corporaliter
hac luce Dominus
Ut rex susceptus est
et heres regius.
5. Perenni Domino [etc.]
6. Peregrinantibus
nobis viaticum
Da necessarium,
tolle superfluum,
Sicque nos oneret
suppellex modica,
Ne tarde profugis
occurrat patria.
  6. Ingressus proprium
dehinc palatium
Potentis exhibet
regis imperium,
Pravos eiciens
caecos illuminat
Et domum Domini
sic reconciliat.
7. Quid in exsilio,
quaeris delicias,
Cum nudus utique
tandem hinc exeas,
Nudaeque naufragum
haerentem tabulae
Cautes excipiant
saxoso litore?
  7. Octavae peragit
Iesus mysterium,
In qua resederit
ut iudex omnium
Suos illuminans
sui praesentia,
Pravos eiciens
a regni gloria.
8. Qui spiritalibus
se cibis praeparat,
Non quaerat, qualibus
stercus conficiat,
Coelesti pane qui
saginat animam,
Ventris rugitibus
non quaerat similam.
  8. Nec a mysterio
vacare credimus,
Quod soli dies haec
datur a gentibus
Ipsique consecrent
eam ex nomine,
Cum sibi vindicet
hanc sol iustitiae.
9. Quem. verae poculum
vitis inebriat,
Vini dulcedine
gulam non incitat,
Regum deliciae,
non Christi pauperum,
Sollicitudines
sunt istae gentium.
  9. Perenni Domino [etc.]
10. Terrena cogitant
hi, non coelestia,
Ponunt exsilium
sibi pro patria,
Sortem cum bestiis
hi suam faciunt
Et tales miseri
concives eligunt.
 
11. Averni facilem
descensum appetunt,
Coelorum arduum
callem refugiunt,
Ventre et pectore
reptantes penitus
Se iam attollere
valent nullatenus.
 
12. Ut pronas corpore
natura bestias,
Sic istos animo
facit edacitas,
Bacchi vel Veneris
templis assidui
In caeremoniis
ventris sunt prodigi.
 
13. Tu autem exsules
factos ingluvie
Per abstinentiam
reduc nos, Domine,
Nullumque deseras
tuorum inopetn,
Qui vestis lilium
et pascis pauperem.
 
14. Nullum necessitas
premat inopiae,
Sed sit frugalitas
sufficientiae,
Sic ut sufficere
naturae valeat,
Non quod lasciviae
fomentum praebeat.
 
15. Perenni Domino [etc.]  
 
B. HYMNI FERIALES
18. Feria Secunda. 19. Feria Secunda 20. Feria Tertia. 21. Feria Tertia.
Ad Laudes. Ad Vesperas. Ad Laudes. Ad Vesperas.
1. Aetates temporum
nostrique corporis
Divini numerus
praesignat operis,
Dierum novimus
in hoc senarium,
Et sex aetates sunt
mundi vel hominum.
1. Secunda desinit
aetas in Abraham,
Ac si iam ventum sit
ad pueritiam,
Non hanc diluvium
aetatem diluit,
Cum pueritiae
quisque meminerit.
1. Aetas perducitur
ad David tertia,
Huic est similis
adulescentia,
Interpres sapiens
diei tertio
Utramque comparat
aetatem merito.
1. Post fidem atque spem
timor incutitur,
Quo mercenarius
aut servus agitur,
Dum hunc sollicitant
sperata commoda
Vel illum stimulant
flagella condita.
2. In Noe primus fit
aetatis terminus,
Instar infantiae
quam recte ponimus,
Similitudine
quadam ad singula
Lux prima continet
horum mysteria.
2. Hac firmamentum est
in die conditum,
Ut aquas dividat
his interpositum,
A compluentibus
et inundantibus
Aquis consuluit
arca fidelibus.
2. Aquas ab arida
lux illa removet,
Et fluxa saeculi
lex data inhibit,
Ne deprimentibus
nos libidinibus
Concupiscentiis
se mergat animus.
2. Antiquura timor hic
possedit populum,
Legis pollicitis
et minis subditum,
Dum lex promitteret
haec bona cupidis,
Reos afficeret
poenis gravissimis.
3. Tunc incomposita
facta materies
Formanda deinceps
erat in species,
Et rude saeculum
legem non noverat,
Nec aetas terrena
rectum quid cogitat.
3. Non Dei populum
haec aetas genuit,
Legis instructio
cum nondum fuerit,
Nec vires suppetunt
gignendi puero,
Etsi raemoriam
iam firmet animo.
3. Haec aetas populum
per legem genuit
Et patrem. Abraham
multorum statuit
Et, quasi prima sit
haec terrae suboles,
Nascuntur hodie
cum terris arbores.
3. Ex terra vivere
plantas agnoscimus,
Creatas hodie,
quas esse legimus,
Et vitam Israel
terrenam duxerit,
Cuius promissio
terrena fuerit.
4. Deleta prior est
aetas diluvio,
Sic et infantiam
delet oblivio,
In primo die lux
narratur condita,
Et istam inchoat
lucem infantia.
4. Post lucem fidei
spes nos corroborat
Et iam ad fortia
credentem animat,
Ut spe coelestium
et verae gloriae
lam cuncta toleret
huius miseriae.
4. Perenni Domino [etc.] 4. Perenni Domino [etc.]
5. Est et lux fidei
quaedam minoribus,
Quam quasi parvuli
primum suscepimus,
Hanc quoque species
ipsa diluerit,
Cum, quem nunc credimus,
videri coeperit.
5. Perenni Domino, [etc.]
6. Perenni Domino [etc.]
 
22. Feria Quarta. 23. Feria Quarta. 24. Feria Quinta. 25. Feria Quinta.
Ad Laudes. Ad Vesperas. Ad Laudes. Ad Vesperas.
1. Quarta lux decorat,
coelum sideribus,
Quorum perpetuus
vigor est igneus,
Quae nunquam excidit,
sic fervet caritas,
Quae sibi vindicat
sedes aethereas.
1. Aetatis saeculi
quartae primordium
Ponunt theologi
regnum Davidicum,
Istius vespera
fit transmigratio
Israelitici
sub Babylonio.
1. Quod aetas saeculi
quinta perducitur
Ad Christi tempora,
a multis traditur,
In mundi senio
novus ad veterem,
Ut eum renovet,
missus est hominem.
1. Ex aquis hodie
viventes animas
Produci docuit
scripturae veritas,
Quia baptismatis
absente lavacro
Morum non sufficit
catechizatio.
2. Cuius quadrifida
lex evangelium,
Constat ad quattuor
dierum numerum,
Quadrati corporis
est magna firmitas,
Et cuncta sustinet
invicta caritas.
2. In David caritas
perfecta noscitur,
Quae saevos [domat] et
hostes amplectitur,
Pepercit Saiili,
quem planxit mortuum,
Morte mox puniens '
raendacem nuntium.
2. Defectum virium
senectus patitur,
Et mundi senium
hoc recte dicitur,
Ex quo consulere
virtus altissimi
Bonorum omnium
venit defectui.
2. Hic mater gratia
sepelit veterem,
Hinc novum pia plebs
suscipit hominem,
Qui sacramentum hoc
primus exhibuit,
Adventum Domini
baptista praevenit.
3. Virtutum caritas
est consummatio,
Virilis virium
aetas perfectio,
Ut corpus hominis
hoc implet viribus,
Sic mentem caritas
consummat moribus.
3. Hostilem religat
praedonem caritas,
Nec erit animae
cum hoc captivitas,
Ubi defuerit,
salus amittitur,
Et nostri pectoris
urbs hosti traditur.
3. lam praeterierat
patrum religio,
Prophetae deerant,
defecit unctio,
Cum hunc inunxerit
divina gratia,
Qui spiritaliter
restaurat omnia.
3. In quintae mittitur
aetatis tempore,
Quintae mysterium
qui pandit feriae,
Qui finis veterum
nova dat lavacra,
Quasi produceret
hinc animantia.
4. Perenni Domino [etc.] 4. Perenni Domino [etc.] 4. Perenni Domino [etc.] 4. Perenni Domino [etc.]
 
26. Feria Sexta. 27. Feria Sexta. 28. Sabbato. 29. Sabbato.  - dt. -
Ad Laudes. Ad Vesperas. Ad Laudes. Ad Vesperas.
1. Sexta tam hominum
aetas quam temporum
Meta vel finis est
aetatum omnium,
Finis perficiens
bonorum Christus est,
Aetate saeculi
sexta qui passus est.
1. De costa viri fit
sopiti femina,
Ubi Christi sponsa
eius ecclesia,
Mors Christi sopor est,
de cuius latere
Nos mundat prodiens
aqua cum sanguine.
1. Finem ac requiem
laborum omnium
Beatitudinis
imponit bravium,
Ad hanc pertingitur
per praecedentia,
Quae sex significant
dierum. opera.
1. 0 quanta, qualia
sunt illa Sabbata,
Quae semper celebrat
superna curia,
Quae fessis requies,
quae merces fortibus,
Cum erit omnia
Deus in oranibus.
2. Ipsius passio
nostra redemptio
Bonorum omnium
et consummatio,
Salutis cetera
sunt adminicula,
Haec est completio
salutis hostia.
2. Rei cuiuslibet
eius imaginem
Expressam dicimus
similitudinem,
Quod vero quamlibet
rem munus exprimit,
Similitudinis
nomen non refugit.
2. Fides, spes illa sunt,
timor, dilectio,
Baptismi gratia
Christique passio,
Huius senarii
beatis gradibus
Beatitudinis
succedit aditus.
2. Vere Ierusalem
est illa civitas,
Cuius pax iugis est,
summa iucunditas,
Ubi non praevenit
rem desiderium,
Nec desiderio
minus est praemium.
3. Hac die conditus
homo se perdidit,
Eadem conditor
ipsum restituit,
Propter quem subiens
crucis suspendium,
Ut servum redimat,
se dedit pretium.
3. Virum et feminae
praeesse novimus,
Eius de corpore
quam sumpsit Dominus,
Hinc Dei dicimus
virum imaginem
Eiusque feminam
similitudinem.
3. Per gradus singulos
deduc nos, Domine,
Ut queant membra te,
caput, apprendere,
In veri Sabbati
perenni gloria,
Cuius exsuperant
omne cor gaudia.
3. Quis rex, quae curia,
quale palatium,
Quae pax, quae requies,
quod illud gaudium,
Huius participes
exponant gloriae,
Si, quantum sentiunt,
possint exprimere.
4. Perenni Domino [etc.] 4. Quo nempe maior est
viri sublimitas
Atque potentiae
praecellit dignitas,
Eo vir amplius
est Deo similis,
Cum hanc et ratio
praeponat ceteris.
4. Perenni Domino [etc.] 4. Nostrum est interim
mentem erigere
Et totis patriam
votis appetere
Et ad Ierusalem
a Babylonia
Post longa regredi
tandem exsilia.
  5. Perenni Domino [etc.]   5. Illic molestiis
finitis omnibus
Securi cantica
Sion cantabimus,
Et iuges gratias
de donis gratiae
Beata referet
plebs tibi, Domine.

    6. Illic ex Sabbato
succedet Sabbatum,
Perpes laetitia
sabbatizantium,
Nec ineffabiles
cessabunt iubili,
Quos decantabimus
et nos et angeli.
      7. Perenni Domino [etc.]
 

 

LIBELLUS ALTER

 

PRAEFATIO

 

Tripartitum est divini cultus officium. Doctor gentium in epistula ad Ephesios ordinavit dicens: "Et nolite inebriari vino, in quo est luxuria, sed implemini Spiritu sancto loquentes vobismet ipsis in psalmis et hymnis et canticis spiritualibus, cantantes et psallentes in cordibus vestris Domino". Et rursus ad Colossenses inquit: "Verbum Christi habitet in vobis abundanter in omni sapientia docentes et commonentes vosmetipsos in psalmis, hymnis et canticis spiritualibus, in gratia cantantes in cordibus vestris Domino". Psalmi vero et cantica, quoniam ex canonicis antiquitus praeparata sunt scripturis, nec nostro nec alicuius egent studio, ut modo componantur. De hymnis vero cum nihil in superpositis distinctum habeatur scripturis, quamvis et nonnulli psalmi nomen hymnorum vel canticorum sanctorum inscriptum titulis habeant, passim a pluribus postea scriptum est, et pro temporum et horarum seu festivitatum varietate quibusque proprii hymni sunt constituti; et hos nunc proprie hymnos appellamus, quamvis antiquitus indifferenter nonnulli tam hymnos quam psalmos dicerent quaelibet divinae laudis cantica rhythmo vel metro composita. Unde Eusebius Caesariensis Ecclesiasticae historiae libri secundi capitulo XVII. disertissimi Iudaei Philonis laudes erga Alexandrinam sub Marco ecclesiam commemorans inter cetera adiecit: "Post pauca rursum etiam de eo, quod psalmos faciant novos, ita scripsit: Itaque non solum subtilium intellegunt hymnos, sed ipsi faciunt novos in Deum, omnibus eos et metris et sonis honesta satis et suavi compage inodulantes". Haud fortassis incongruum est, omnes psalmos Hebraice rhythmo vel metro compositos et melica dulcedine conditos appellari etiam hymnos, iuxta ipsam videlicet hymnorum definitionem, quam in praefatione prima posuimus. At cum iam psalmi ex Hebraeo in aliam linguam translati a rhythmi vel metri lege soluti sint, bene ad Ephesios, qui Graeci sunt, apostolus scribens separatim a psalmis hymnos distinxit sicut et cantica. De his itaque quoniam nostrum saepe ingeniolum, dilectissimae Christi filiae, multis precibus pulsavistis, addentes insuper, quibus de causis id necessarium vobis videatur, vestrae iam petitioni, prout Dominus adnuerit, ex parte paruimus. Superiori namque libello cotidianos feriarum hymnos, qui toti sufficere possint hebdomadae comprehendimus. Quos ita compositos esse cognoscatis, ut bipartitus sit eorum cantus sicut et rhythmus, et sit una omnibus nocturnis melodia communis atque altera diurnis sicut et rhythmus. Hymnum etiam gratiarum post epulas exsolvendum non praetermisimus, secundum quod in evangelio scriptum est: "Hymno dicto exierunt". Ceteros vero suprapositos hymnos hac consideratione digessimus, ut, qui nocturni sunt, suarum opera feriarum contineant, diurni autem ipsorum operum allegoricam seu moralem expositionem tradant. Atque ita factum est, ut obscuritas historiae nocti, lux vero expositionis reservetur diei. Superest de cetero vestris me orationibus adiuvari, ut optatum vobis munusculum transmittam.

 

HYMNI FESTORUM

In Nativitate Domini.

30. In 1. Nocturno. 31. In 2. Nocturno. 32. In 3. Nocturno. 33. Ad Laudes.
1. Verbo verbum
virgo concipiens,
Ex se verus
ortus est Oriens,
A quo vera
diffusa claritas
Circumductas
abduxit tenebras.
1. Dei patris
et matris unicus,
In praesaepi
pro cunis positus,
Angustias
praesaepis sustinet,
Quem ambitus
coeli non continet.
1. Quam beatum
stratum hoc straminis,
Tantae latus
quod pressit virginis,
Quo parvulus
nascens excipitur,
Cuius palmo
coelum concluditur.
1. Gaude, virgo,
virginum gloria,
Matrum decus
et mater, iubila,
Quae commune
sanctorum omnium
Meruisti
conferre gaudium.
2. Felix dies,
dierum gloria,
Huius ortus
quae vidit gaudia.
Felix mater,
quae Deum genuit,
Felix stella,
quae solem peperit.
2. Excipitur
vili tugurio,
Qui praesidet
coeli palatio;
Quis super hoc,
quis non obstupeat,
Cuius mentem
hoc non commoveat?
2. In sericis
reginae ceterae
Summo solent
dolore parere;
Vilis strati
beatus lectulus
Omnis fuit
doloris nescius.
2. Patriarchis
sanctis ac regibus
Te filiam
promisit Dominus,
Te figurant
legis aenigmata,
Prophetarum
canunt oracula.
3. Quara beata
pauper puerpera,
Cuius partus
ditavit omnia.
Pauper, inquam,
sed celsa genere
Pontificum
et regum sanguine.
3. Pauper Deus,
immo pauperrimus,
Sic factus est
pro nobis omnibus;
Quae sunt grates,
quae retributio
Super istis
a nobis Domino?
3. Regum satis
in alimonia
Sunt subacta
nutricum ubera,
Educatur
lacte virgineo,
Virgo clauso
quem fudit utero.
3. Te requirunt
vota fidelium,
Ad te corda
suspirant omnium,
Tu spes nostra
post Deum unica,
Advocata
nobis es posita.
4. Vitae viam
in via peperit,
Hospitium
non domum habuit,
Regum proles
et coeli domina
Pro cameris
intravit stabula.
4. In praesaepi
vagit ut parvulus,
Qui concutit
coelum tonitribus,
Stratum habet
foeni reliquias,
Qui regibus
largitur purpuras.
4. Nulli regum
inter tot epulas,
Inter tantas
et tot delicias
Concessum est,
ut lacte virginis
Quis de suis
alatur parvulis.
4. Ad iudicis
matrem confugiunt,
Qui iudicis
iram effugiunt,
Supplicare
pro eis cogitur,
Quae pro reis
mater efficitur.
5. Obstetrices
in partu deerant,
Sed angeli
pro eis aderant,
Quorum statim
chorus non modica
Huius ortus
edixit gaudia.
5. Bestiarum
infertur pabulo,
Angelorum
ipsa refectio,
Instat inde
grex animalium,
Hinc angeli
praebent obsequium.
5. Virgo pauper
fortassis esurit,
Quae parvulum
hoc lacte reficit,
Stupent coeli,
mirantur angeli
Obsequio
lactantis seduli.
5. Pia mater,
pietas filius,
Ad hoc gignit,
ad hoc est genitus,
Ut salventur
servi per gratiam,
Quam exhibet
haec dies maximam.
6. Defuerunt
fortassis balnea,
Sed, quam lavent,
non erat macula,
Non est dolor,
quam illa relevent,
Nec scissura,
quam illa reparent.
6. In excelsis
sit Deo gloria, [etc.]
6. In excelsis
sit Deo gloria, [etc.]
6. In excelsis
sit Deo gloria, [etc.]
7. In excelsis
sit Deo gloria,
Pacis nobis
in terra foedera,
Quam super his
voces angelicae
Decantasse
noscuntur hodie.
 

In Epiphania Domini.

34. In 1. Nocturno. 35. In 2. Nocturno. 36. In 3. Nocturno. 37. Ad Laudes
1. Nasciturum sive natum
Coeli regem et terrae
Miris signis eo dignis
Praedicarunt utraque.
1. Angelorum stupent cantum
Admoniti pastores,
Magos nova ducit stella,
Metu languet Herodes.
1. Consecrandas intrat aquas
Baptizatus a servo,
Qui peccata tollit nostra,
Qui non eget baptismo,
1. Qui baptismo nobis suo
Aquas sanctificavit,
Has in merum vertit vinum
Et convivas reficit.
2. Nam, Auguste, te florente
Solem cinxit corona,
Inundavit, quod manavit
Oleum de taberna.
2. Dat mandata magis stulta
Loquens eis in dolo,
Sic illusus fuit dolus
Fraudulento fraudato.
2. Baptizatos qui baptismo
Vere suo baptizat;
Statim coeli sunt aperti,
Quos peccatum claudebat.
2. Unde clara dies ista
Primo fastu resplendet,
Qua per tanta mundo signa
Mundi salus apparet.
3. Veniente redemptore
Servis datur libertas,
Servitutis iugum tollis
Et, quem nescis, praesignas.
3. Illi coeptam tenent viam,
Reperiunt, quem quaerunt,
Et oblatis tribus donis
Per haec ipsum describunt.
3. Revelatus est descensus
Spiritus in columba,
Baptizandis, renascendis
Gratia demonstrata.
3. Nec post tanta vel maiora
Signa credit ludaeus,
Quem ad unam statim stellam
Requisivit Chaldaeus.
4. Interdicis nec permittis
Te dominum vocari,
Ut venturo possit Christo
Decus lioc reservari.
4. Ad Herodem ne redirent,
Admonentur in somnis,
Et divino documento
Sunt, quid agant, edocti.
4. Est audita vox paterna
Filium protestata
Et renatos facit veros
Filios illa data.
4. Elementa suum cuncta
Recognoscunt auctorem,
Te nec signa nec lex ipsa
Movent, miser, ad fidem.
5. lani portas tenet clausas
Pax a Christo praemissa,
Quae prophetae quondam voce
Mundo fuit promissa.
5. Pax in terris, in excelsis [etc.] 5. Avis blanda, mansueta
Deum monstrat placatum,
Nec divinae quemquam aeque
Gratiae tenet typum.
5. Si nec signis nec prophetis
Arbitraris credendum,
Exsul longa saltem poena
Tuum disce reatum.
6. Pax in terris, in excelsis
Sit gloria, sit summa
Regi summo, patri, verbo,
Spiritui per saecla.
6. Pax in terris, in excelsis [etc.] 6. Pax in terris, in excelsis [etc.]
 
In Hypapante Domini.
38. In 1. Nocturno. 39. In 2. Nocturno. 40. In 3. Nocturno. 41. Ad Laudes.
1. Adorna, Sion, thalamum,
Quae praestolaris Dominum,
Sponsum et sponsam suscipe
Cum cereorum lumine.
1. Parentes Christum deferunt,
In templo templum offerunt,
Legi parere voluit,
Qui legi nihil debuit.
1. Qui paupertatem admonet,
Hanc in se prius exhibet
Deus dives in omnibus,
Ut nos ditet, pauperrimus.
1. Omnis sexus et quaelibet
Aetas plaudat et iubilet,
Monet omnes ad gaudium,
Qui venit salus omnium.
2. Prudentes illi virgines
Vestras aptate lampades,
Et occurrentes dominae
Surgant adulescentulae.
2. Offer, beata, parvulum,
Tuum et patris unicum,
Offer, per quem offerimur
Pretium, quo redimimur.
2. Factis primum exhibuit,
Quod verbis tandem docuit,
A cunis mox incipiens
Et re vocem praeveniens.
2. Gaude, vir, gaude, femina,
Communi laeti gloria,
Virum, quem Deus induit,
Ignara viri peperit.
3. Faces accendant famuli
Veroque mundi lumini
Domus omnis cum omnibus
Occurrat luminaribus.
3. Procede, virgo regia,
Profer natum cum hostia
Tollantur aves mysticae,
Tibi vel ipsi congruae.
3. Hic est ille funiculus
In manu viri lineus,
Subtilis evangelicae
Sermo legis in opere.
3. Congaude, virgo, virgini,
Mater est haec altissimi,
Nupta nuptae congaudeat,
Quae mox conceptum praedicat.
4. Beate senex, propera,
Promissa comple gaudia
Et revelandum gentibus
Revela lumen omnibus.
4. Monstret columba simplicem,
Designet turtur virginem,
Pauper quidem haec hostia,
Sed magna sunt mysteria.
4. Hic est mensurae calamus,
Quem gestat manu parvulus,
Ut supra montem positum
Mensuret aedificium.
4. Conclusus adhuc utero,
Quo potens, infans gaudio
Vitam mundi, quam senserat,
Mundo statim annuntiat.
5. Devota Deo vidua
Eiusque templo dedita,
Pari propheta gaudio
Et confitere Domino.
5. Haec quidem erat pauperum,
Cum esset agnus divitum,
Sed agni veri latio
Non eget agno mystico.
5. Mensurae quippe calamus
Liber est evangelicus,
Quem manu fertur gerere,
Qui scriptum complet opere.
5. Hinc senex, inde vidua
Laude Christum prophetica
Confitcntes dominicam
Ostenderunt praesentiam.
6. Deo patri cum filio,
Cum spiritu paraclito,
Ut est una substantia,
Sic et una sit gloria.
6. Deo patri cum filio, [etc.] 6. Hoc super ipsum posita
Mensuratur ecclesia,
Dum in hoc quisque percipit,
Quantum crescit et deficit.
6. Deo patri cum filio [etc.]
7. Deo patri cum filio [etc.]
 
In Parasceve Domini.
42. In 1. Nocturno. 43. In 2. Nocturno. 44. In 3. Nocturno. 45. Ad Laudes.
1. Haec nox, carissimi,
nox illa flebilis,
Qua comprehenditur
dies a tenebris,
Piis fidelium
est plena lacrimis,
Aquas immanitas
compellit sceleris.
1. Mercator omnium,
luda, stultissime,
Cum mortis emptio
sit vitam vendere,
Ne quid susceptio
prosit pecuniae,
Quem vendis, praevenis
mortis in funere.
1. Solus ad victimam
procedis, Domine,
Morti te offerens,
quam venis tollere;
Quid nos miserrimi
possumus dicere,
Qui, quae commisimus,
scimus te luere?
1. Noster et omnium
salvator, Domine,
Tam rex quam pontifex
cunctorum maxime,
Annae iudicium
subis et Caiphae,
Falso pontificis
sumentum nomine.
2. Hac nocte proditor
est per se proditus,
Qui lupus fuerat
permixtus ovibus,
Agnus ad victimam
per lupum traditus,
Scelus antidotum
fecit sceleribus.
2. Ut patientia
probetur traditi,
Monstrat hunc traditor
per signum osculi,
Pioque impie
permixta nomini
Nec salutatio
defuit crimini.
2. Nostra sunt, Domine,
nostra sunt crimina,
Qui tua criminum
facis supplicia,
Quibus sic compati
fac nostra pectora,
Ut vel compassio
digna sit venia.
2. Horum ludibria
priora pateris,
Primas hic alapas
et sputa suscipis,
Velata facie
coram his caederis,
Propheta, clamitant,
quis te percusserit?
3. Dum sacrum celebrat
Christus mysterium,
Egressus traditor
sanctum collegium
Ad pravum congregat
pravos consilium,
Ut his in pretio
det mundi pretium.
3. Tentus ligatus est
a servis Dominus,
Ut servos solveret
peccati nexibus,
Ut reus traditus
reis iudicibus
Supremus omnium
iudex iustissimus.
3. Nox ista flebilis
praesensque triduum,
Quo demorabitur
fletus, sit vesperum,
Donec laetitiae
mane gratissimum
Surgente Domino
sit maestis redditum.
3. Quis hoc fidelium
audire perferat,
Aut quis hoc audiens
non homo ingemat?
Quis siccis oculis
hoc scelus audiat,
Quem haec saevitia
saevum non molliat?
4. Tu tibi compati
sic fac nos, Domine,
Tuae participes
ut simus gloriae,
Sic praesens triduum
in luctu ducere,
Ut risum tribuas
paschalis gratiae.
4. Tu tibi compati [etc.] 4. Tu tibi compati [etc.] 4. Tu tibi compati [etc.]
 
46. Ad Primam. 47. Ad Tertiam. 48. Ad Sextam. 49. Ad Nonam.
1. Damnandus, Domine,
Pilato sisteris,
Et ad spectaculum
ut reus traheris,
Coronam spineam,
sceptrum arundinis
Et vile coccinum
sumens illuderis.
1. lam hora tertia
diei venerat,
Cum plebs obtinuit,
quod postulaverat,
Quem crucifigerent,
praesul tradiderat,
Qui crucem baiulans
iam crucem tolerat.
1. Sexta, qua Dominus
crucem ascenderat,
Solis obscuritas
mundum obnubilat,
Tamquam aspicere
scelus abhorreat,
Quod mundus proprium
in solem perpetrat.
1. Nona, qua vera lux
poena finierit,
Subtractam lucem hanc
mundo restituit,
Ut beneficio,
quod mundo reddidit,
Promittat veniam
illis, quos terruit.
2. Gentilis iudicis
mentem crudelitas
Et innocentiae
commovet puritas,
Flagellis praevenit
mortis angustias,
Ut vel sic parcere
possit impietas.
2. Ubi Calvariam
pervenit Dominus,
Qui locus reis est
ad necem deditus,
Amaro poculo
delusum primitus,
Ut crucifigerent,
denudant vestibus.
2. Dum crucem sustinens
sol verus patitur,
Sol insensibilis
illi compatitur,
Quo summum hominum
scelus arguitur
Et, quantis tenebris
errant, ostenditur.
2. Luce iam reddita
stupent, quod cernitur,
Motu mirabili
terra concutitur,
Cum saxis pariter
et velum scinditur,
Locus, quo dormiunt,
sepulcri panditur.
3. Qui caesum denique
coactus tradere,
Ut ab hoc animum
purgaret scelere,
Manus abluere
decrevit publice,
Mundum se profitens
a iusti sanguine.
3. Tu tibi compati [etc.] 3. Tu tibi compati [etc.] 3. Tu tibi compati [etc.]
4. Tu tibi compati [etc.]  
 
50. Ad Vesperas. 51. Ad Completorium.  
1. Facto iam vespere
cruce depositum
Et aromatibus
conditum Dominum
Diligens sepelit
cura fidelium,
Monstrat, qui fuerat,
pium obsequium.
1. Pias vigilias
agendo feminae
Viris cedentibus
non norunt cedere,
Custodes positos
vident intrepidae,
Minantes gladios
cernunt tutissime.
 
2. Ingenti lapide
sepulcrum clauditur,
Quod cura maxima
fideque [molitur],
Immundis aditus
sic intercluditur,
Quo mirabilius
resurgat, agitur.
2. Facta percussio,
quam pastor tulerat,
Gregis arietes
metu disperserat;
Oves intrepidas
amor servaverat,
Et foras caritas
timorem rniserat.
 
3. Nec minus gloriae
confert Dominicae,
Quod pravi deputant
suos custodiae,
Ut sic iniquitas
victa perspicue
Confusa comprimat
ora blasphemiae.
3. Tu tibi compati [etc.]  
4. Aut ergo mortuum
reddat custodia,
Ut ei salva sint
promissa praemia,
Aut, quae conspexerit,
fatens magnalia
Nostra sic praedicet
nobiscum gaudia.
 
5. Tu tibi, compati [etc.]  
 

Sabbato Sancto.

52. In Nocturno. 53. Ad Laudes. 54. Ad Primam. 55. Ad Tertiam.
1. Sexta iam homine
creato feria
Quievit Dominus
cessando septima,
Plena mysteriis
magnis historia
Praesentis temporis
praesignat opera.
1. Dormit hoc triduo
leonis catulus,
Sicut praedixerat
sermo propheticus,
Donec hunc suscitet
rugitus patrius,
Cum dies venerit,
quo fit hoc, tertius.
1. Leonis catulum
Iudam quis suscitet,
Iacob interrogat,
cum hinc non dubitet;
Cum ergo quaerit hoc,
super hoc obstupet,
Ut rem mirabilem
nobis insinuet.
1. Ascensus catuli,
quo praedam eruit,
Fuit, cum Dominus
crucem ascenderit,
In qua nos redimens
cum exspiraverit,
Iustos de tartaro
confestim eripit.
2. Heri dominica
facta est passio,
Et consummata est
nostra redemptio,
Ut "Consummatum est"
hoc in mysterio
Dictum intellegi
possit a Domino.
2. Avis mirabilis
phoenix et unica,
Quam et lux reparat
ut ferunt, tertia,
Non minus peragit
Christi mysteria
Vel resurgentium
promittit gaudia.
2. Ad praedam catulum
dicit ascendere,
Ut in hac etiam,
qua dormit, requie
De lupi faucibus
illam erueret,
Quod fit per animam
defuncto corpore.
2. Cum iam ascenderit
ad praedam catulus,
Requiescentis est
factus accubitus,
Quia, cum fuerit
cruce depositus,
Sepultus triduo
quievit Dominus.
3. Finitis itaque
tantis agonibus,
Quibus diabolum
prostravit Dominus,
Quidam paratus est
quietis lectulus,
Quo requiesceret
sepulcri loculus.
3. Haec, cum in funere
formam resumpserit
Alasque pristinas
rursum induerit,
Volatu solito
se sursum erigit,
Cum coelos etiam
Christus ascenderit.
3. Tu tibi compati [etc.] 3. Tu tibi compati [etc.]
4. Hoc tibi mortuo,
Ioseph, paraveras,
Tuam et omnium
vitam quo tumulas;
Hunc illi lectulum
terrenum commodas,
Per quem in lectulo
coelesti recubas.
4. Sexus est comparis
haec avis nescia,
Sicut est unica,
sic semper integra,
Similitudine
Christi plenissima
Transcendit bestias
et volatila.
5. Tu tibi compati [etc.] 5. Tu tibi compati [etc.]
 
56. Ad Sextam. 57. Ad Nonam.  
1. Adhuc ut dormiens
pausat leunculus,
Sed, ut evigilet,
prope est terminus,
Somni quam funeris
dicendus potius,
Velox dominicae
mortis est transitus.
1. Non naturalis est
sed adventitius,
Quo Christus biberit,
torrentis rivulus,
Quia, qui fuerit
peccati nescius,
Mortis sententiae
non erat subditus.
 
2. Torrentis impetum
istum intellege,
De quo meminimus
psalmistam dicere,
Quod de hoc biberis
in via, Domine,
Mortem videlicet
sceleris calice.
2. Hoc mortis poculum,
quod per diabolum
Nobis transfusum est
in poenae debitum,
Illud intellege
Goliae gladium,
Quo David stravit hunc
non habens proprium.
 
3. Tu tibi compati [etc.] 3. Tu tibi compati [etc.]  
 

In Paschale Domini.

58. In 1. Nocturno. 59. In 2. Nocturno. 60. In 3. Nocturno. 61. Ad Laudes.
1. Christiani, plaudite,
Resurrexit Dominus,
Victo mortis principe
Christus imperat,
Victori occurrite,
Qui nos liberat.
1. Da Mariae tympanum,
Resurrexit Dominus,
Hebraeas ad canticum
Cantans provocet,
Holocausta carminum
lacob immolet.
1. Golias prostratus est,
Resurrexit Dominus,
Ense iugulatus est
Hostis proprio,
Cum suis submersus est
Ille Pharao.
1. Veris grato tempore
Resurrexit Dominus,
Mundus reviviscere
Cum iam incipit,
Auctorem resurgere
Mundi decuit.
2. Superato zabulo,
Resurrexit Dominus,
Spoliato barathro
Suos eruit,
Stipatus angelico
Coetu rediit.
2. Subvertens Aegyptios
Resurrexit Dominus,
Rubri maris alveos
Replens hostibus,
Quos involvit obrutos
Undis pelagus.
2. Dicant Sion filiae:
Resurrexit Dominus,
Vero David obviae
Clioros proferant,
Victori victoriae
Laudes concinant.
2. Cunctis exsultantibus
Resurrexit Dominus,
Herbis renascentibus
Frondent arbores,
Odores ex floribus
Dant multiplices.
3. Fraus in hamo fallitur,
Resurrexit Dominus,
Quae dum carne vescitur
Circumposita,
Virtute transfigitur
Carni insita.
3. Dicat tympanistria:
Resurrexit Dominus,
Illa quidem altera
Re non nomine,
Resurgentem merita
Prima cernere.
3. Samson noster validus,
Resurrexit Dominus,
Circumsaeptus hostibus
Portas sustulit,
Frustratus allophylus
Stupens ingemit.
3. Transacta iam hieme
Resurrexit Dominus,
In illa perpetuae
Vitae gaudia,
Nullius molestiae
Quae sunt conscia.
4. Captivatis inferis,
Resurrexit Dominus,
Ditatisque superis
Coelum iubilat,
Hymnis, psalmis, canticis
Terra resonat.
4. Cantet carmen dulcius,
Resurrexit Dominus,
Reliquis fidelibus,
Mixta feminis
Cum ipsa narrantibus
Hoc discipulis.
4. Ut leonis catulus
Resurrexit Dominus,
Quem rugitus patrius
Die tertia
Suscitat vivificus
Teste physica.
4. Qui restauret omnia,
Resurrexit Dominus,
Tamquam ista gaudia
Mundus senserit,
Cum carne dominica
Iam refloruit.
5. Deo patri gloria,
Resurrexit Dominus,
Salus et victoria
Christo Domini,
Par honor per saecula
Sit spiritui.
5. Deo patri gloria. [etc.] 5. Deo patri gloria, [etc.] 5. Deo patri gloria [etc.]
 

In Ascensione Domini.

62. In 1. Nocturno. 63. In 2. Nocturno.  - dt. - 64. In 3. Nocturno. 65. Ad Laudes.
1. In montibus hic saliens
Venit colles transsiliens,
Sponsam vocat
de montis vertice:
Surge, soror,
et me iam sequere.
1. Quibusdam quasi saltibus
Superni patris filius
Ad terrena
venit e superis,
Spoliatis
nunc redit tartaris.
1. In terris adhuc positam
Sponsam Christus ecclesiam
Ad se rursum
vocat cotidie,
Exhortatur
mente conscendere.
1. Cum in altum ascenderet
Et ima secum traheret
Triumphantis
maiestas Domini,
Circumstabant
victorem eruti.
2. Ad paternum palatium,
Ad patris scandens solium,
Sponsae clamat:
dilecta, propera,
Sede mecum
in patris dextera.
2. A sinu venit patrio
Matris susceptus utero,
In sepulcro
de cruce positus
Resurrexit,
per quem resurgimus.
2. Dicat haec: post te trahe me,
Nitenti dextram porrige,
Super pennas
ventorum evolas,
Quis sequetur,
ni pennas conferas?
2. Superna regis civitas
Pompas educit obvias,
"Chere" cantant
victori angeli
Et "Osanna"
salvati populi.
3. Omnis turba te civium,
Te regnum manet patrium,
Tuae tota
cum patre curia
Praesentiae
requirit gaudia.
3. Ascendentem ad aethera
Nubes excepit lucida,
Ferebatur
erectis manibus
Benedicens
suis astantibus.
3. Columbae pennas postulet,
Ut ad quietem properet,
Alas petat
potentis aquilae,
Quibus alta
possit conscendere.
3. Illis tamquam quaerentibus
Et super hoc mirantibus
Hi respondent
et alternantibus
Ita cantum
mulcent sermonibus:
4. Quae regis sponsae congruant,
Quae reginae conveniant,
Hic intextas
ex auro cyclades
Cum purpuris
gemmatis indues.
4. Ascendentem cernentibus
Ac super hoc mirantibus
Astiterunt
in albis angeli,
Tam facie
quam veste nitidi.
4. Dabit cum alis oculos,
Ut veri solis radios
Irreflexis
possit obtutibus
Intueri,
quo nil felicius.
4. Quis est iste rex gloriae,
Quid hoc decus victoriae ?
Quis est iste
de Edom veniens,
Purpureo
vestitu renitens?
5. Sit Christo summo gloria,
Qui scandens super sidera
Cum spiritu,
cum patre supera
Deus unus
regit et infera.
5. Quid, inquiunt, attoniti
Sic coelum intuemini?
Quem euntem
in coelum cernitis,
Sic veniet
in forma iudicis,
5. Pennatis animantibus
Ille locus aethereus
Pro meritis
virtutum congruit,
Quibus alas
hic Deus dederit.
5. Fortis et potens Dominus,
Triumphans victis hostibus,
Manu forti
potens in proelio,
Victor redit
Subacto zabulo.
6. Sit Christo summo gloria [etc.] 6. Sit Christo sutamo gloria, [etc.] 6. Sit Christo summo gloria [etc.]
 

In Inventione sanctae Crucis.

66. In 1. et 2. Nocturno. Appendix 67. In 3. Nocturno. 68. Ad Laudes.
1. Salve, coelestis
Vexillum regis,
Salve, crux sancta,
1. Tau beatum,
Quo poenitentum
Fronte signata
1. Serpens erectus
Serpentum morsus
Conspectu sanat,
1. Lignum amaras
Indulcat aquas
Eis immissum.
2. Qua spoliato
Praedone diro
Praeda reducta,
2. Interfectoris
Ira crudelis
Est religata.
2. Antiqui virus
Serpentis Christus
Suspensus curat.
2. Omnes agones
Sunt sanctis dulces
Per crucifixum.
3. Arverni portae
Iacent contritae,
Claustra confracta.
3. Vile latronum
Quondam tormentum
Eras pro poena,
3. Sophia patris
Medelam cunctis
Ex se ministrat.
3. Calix praeclarus
Mortis est potus
Ipsis per ipsum.
4. Tau beatum,
Quo paenitentum
Fronte signata
4. Nunc gloriosum
Frontibus regum
Signum impressa.
4. Prophetae virga
Silex bis icta
Aqua redundat.
4. Quaeque tormenta
Sunt eis grata
Per hoc exemplum.
5. Interfectoris
Ira crudelis
Est religata.
[Personis trino ...] 5. Lignis duobus
Christus appensus
De se nos potat.
5. "Ut dolor meus
Dolor est nullus",
Attendunt scriptum,
6. Vile latronum
Quondam tormentum
Eras pro poena,
1. Tu lignum vitae
In qua rex ipse
Conscendit, palma.
6. Bibit ludaeus,
Sed Christianus
Refectus exstat.
6. Quippe qui cuncta
Portat peccata,
Nescit peccatum.
7. Nunc gloriosum
Frontibus regum
Signum impressa.
2. Ut fructu tui
Letalis pomi
Restauret damna.
[Dox.: Personis trino ...] 7. Passo pro cunctis
Est universis
Compatiendum.
8. Tu lignum vitae,
In qua rex ipse
Conscendit, palma,
3. Felici nautae
Qua quasi nave
Fruendo vita
[Dox. Personis trino . . .]
9. Ut fructu tui
Letalis pomi
Restauret damna.
4. Per mare magnum
Hoc navigandum
Est ad superna.
10. Felici nautae
Qua quasi nave
Fruendo vita
[Personis trino ...]
11. Per mare magnum
Hoc navigandum
Est ad superna.
[Dox.: Personi trino ...]
 

In festo Pentecostes.

69. In 1. Nocturno. 70. In 2. Nocturno. 71. In 3. Nocturno. 72. Ad Laudes.
1. Adventu sancti spiritus
Nostri cordis altaria
Ornans, Deus, virtutibus
Tu tibi templa dedica,
Illa septiformi,
quam habes, gratia
Contra septem
illa daemonia,
Cuius dona
bona sunt omnia.
1. Remissionis numerum
Lux signat quinquagesima,
Quo iubilaeus omnium
Annus relaxat debita.
Summa summo regi
Deo sit gloria,
Cuius cuncta
subsistunt gratia,
Ex quo, per quem,
in quo sunt omnia.
1. Tradente legem Domino
Mens tremens metum attulit,
Spiritus in cenaculo
Susceptus illum abstulit.
Summa. summo regi
Christo sit gloria,
Cuius cuncta
subsistunt gratia,
Ex quo, per quem,
in quo sunt omnia.
1. Apostolorum pectora
Divinus replens spiritus
Corda ditat sententia,
Linguas loquelis omnibus.
Summa summo regi
Deo sit gloria,
Cuius cuncta
subsistunt gratia,
Ex quo, per quem,
in quo sunt onmia.
2. Per limorem nos Domini
Primum a malo liberat,
Ut pauper huius saeculi
Coelum dives introeat;
Tu hanc da, Domine,
da nobis graliam,
Poenam reis
ne reddas debitam,
Sed nomini
tuo da gloriam.
2. Sub hoc dierum numero
Remissionis spiritus
A summi patris solio
Venit, quem misit filius.
Summa summo regi
Deo sit gloria,
Cuius cuncla
subsistunt gratia,
Ex quo, per quem,
in quo sunt omnia.
2. Micabant illic fulgura,
Mons caligabat fumigans,
Hic est flamma multifida,
Non urens sed illuminans.
Summa summo regi
Christo sil gloria,
Cuius cuncta
subsistunt gratia,
Ex quo, per quem,
in quo sunt omnia.
2. Ut superbos disperserat
Linguae quondam divisio,
Sic humiles nunc aggregat
Diversarum collectio.
Swnma summo regi
Deo sit gloria,
Cuius cuncta
subsistunt gratia,
Ex quo, per quem,
in quo sunt omnia.
3. Da pietatis viscera,
Ne superet temptatio,
Mites facit haec gratia,
Quorum terra possessio;
Et hanc da, Domine,
da nobis gratiam,
Poenam reis
ne reddas debitam,
Sed nomini
tuo da gloriam.
3. Divinum quippe spiritum
Amorem eius dicimus,
Quo reis hunc propitium,
Quo mitem esse novimus.
Summa summo regi
Deo sit gloria,
Cuius cuncta
subsistunt gratia,
Ex quo, per quem,
in quo sunt omnia.
3. Horrendae sonum buccinae
Pavebat illic populus,
Verbum intellegentiae
Sonus hic fuit spiritus.
Summa summo regi
Christo sit gloria,
Cuius cuncta
subsistunt gratia,
Ex quo, per quem,
in quo sunt omnia.
3. Laudari linguis omnibus
Et praedicari debuit
In cunctis mundi partibus,
Qui has, qui cuncta condidit.
Summa summo regi
Deo sit gloria,
Cuius cuncta
subsistunt gratia,
Ex quo, per quem,
in quo sunt omnia.
4. Apponis et scientiam,
Per quam flenda cognoscimus,
Consolaris per veniam,
Cum hanc primo fecerimus;
Et hanc da, Domine,
da nobis gratiam,
Poenam reis
ne reddas debitam,
Sed nomini
tno da gloriam.
4. Cuius amoris hodie
Flamma mundus accenditur,
Quem venit Christus mittere,
In terram ignis mittitur.
Summa summo regi
Deo sit gloria,
Cuius cuncta
subsistunt gratia,
Ex quo, per quem,
in quo sunt omnia.
4. Fumus illic caliginem
Obscurae signat litterae,
Splendentis ignis speciem
Clarae signum hic accipe.
Summa summo regi
Chrisio sit gloria,
Cuius cuncta
subsistunt gratia,
Ex quo, per quem,
in quo sunt omnia.
4. Ioelis testimonium
Completum esse novimus,
Petrus calumniantium
Quod opponit latratibus.
Summa summo regi
Deo sit gloria,
Cuius cuncta
subsistunt gratia,
Ex quo, per quem,
in quo sunt omnia.
5. Fortitudine roboras
Esuriem iustitiae,
Veri panis saturitas
Viaticum est animae;
Et hanc da, Domine,
da nobis gratiam,
Poenam reis
ne reddas debitam,
Sed nomini
tuo da gloriam.
5. In igneis hunc hodie
Linguis super apostolos
Demonstrans legis igneae
Praesignavit hos nuntios.
Summa summo regi
Deo sit gloria,
Cuius cuncta
subsistunt gratia,
Ex quo, per quem,
in quo sunt omnia.
5. Terroris ac caliginis
Illic plena sunt omnia,
Curat hic ex contrariis,
Paraclitus contraria.
Summa summo regi
Deo sit gloria,
Cuius cuncta
subsistunt gralia,
Ex quo, per quem,
in quo sunt omnia.
5. Divinorum completio
Festorum haec festivitas,
Divini consummatio
Promissi fit haec largitas.
Summa summo regi
Deo sit gloria,
Cuius cuncta
subsistunt gratia,
Ex quo, per quem,
in quo sunt omnia.
6. Summum illud consilium
Das de misericordia,
Ut idem reddas praemium,
Vis hanc, non sacrificia;
Et hanc da, Domine,
da nobis gratictm,
Poenam reis
ne reddas debitam,
Sed nomini
luo da gloriam.
6. Lex vetus tamquam frigida
Servos metu coercuit,
In Christo mater gratia
Filios Deo genuit.
Summa summo regi
Deo sit gloria,
Cuius cuncta
subsistunt gratia,
Ex quo, per quem,
in quo sunt omnia.
6. Omnes aufert molestias
Divina consolatio,
Cordis exarat tabulas,
Ut reparetur ratio.
Summa summo regi
Deo sit gloria,
Cuius cuncta
subsistunt gratia,
Ex quo, per quem,
in quo sunt omnia.
6. Qui verum omne doceat,
Promissus hic est spiritus,
Hic est, qui cuncta suggerat,
Quae suis dixit filius.
Summa summo regi
Deo sit gloria,
Cuius cuncta
subsistunt gratia,
Ex quo, per quem,
in quo sunt omnia.
7. Intellectus es spiritus,
Quo videtur divinitas
Mundi cordis luminibus,
Haec est regni sublimitas;
Et hanc da, Domine,
da nobis gratiam,
Poenam reis
ne reddas debitam,
Sed nomini
tuo da gloriam.
7. Apostolorum precibus,
Quos hac in die consecras,
Isdem nos charismatibus
Confirma, quos regeneras.
Summa summo regi
Deo sit gloria,
Cuius cuncta
subsistunt gratia,
Ex quo, per quem,
in quo sunt omnia.
7. Apostolorum precibus [etc.] 7. Apostolorum precibus, [etc.]
8. Das tandem sapientiam,
Per quam fiant pacifici,
Nomen patris sanctificans,
In quo sint Dei filii;
El hanc da, Domine,
da nobis gratiam,
Poenam reis
ne reddas debilam,
Sed nomini
tuo da gloriam.
9. Apostolorum precibus,
Quos hac in die consecras,
Isdem nos charismatibus
Confirma, quos regeneras
Illa. septiformi,
quam habes, gratia.
Contra septem
illa daemonia,
Cuius dona
bona sunt omnia.
 

In Dedicatione Ecclesiae.

73. In 1. Nocturno. 74. In 2. Nocturno. 75. In 3. Nocturno. 76. Ad Laudes.
1. Sacra Ierosolymis
Facta sunt encaenia,
Cum lux esset celebris
Domini praesentia.
1. Spiritalis signum est
Templum hoc visibile,
Et in illo totum est,
Quod in hoc fit mystice.
1. Ad altare pontifex
sacrandum se praeparat,
Aquae salem, cinerem
atque humum sociat.
1. Ecce, domus Domini,
en, fidelis populus,
Psalmis, hymnis, canticis
vacans spiritalibus.
2. Ipse nostris hodie
Festis assit, quaesumus,
Praesentis basilicae
Basileon proprius.
2. Aqua benedicitur,
Salis fit commixtio,
Templum his conspergitur
Circumvectis tertio.
2. Bis intincto digito
per altaris cornua
Signum crucis imprimit
consecrantis dextera.
2. Christus, cuius domus est,
ipsam sibi protegat
Et ovile proprii
gregis pastor muniat.
3. Nostri templum pectoris
Ipse sibi consecret
Et signis extrinsecis
Res internas aggreget.
3. Accenduntur interim
Intus luminaria,
Numero duodecim
In gyro disposita.
3. De hysopo deinde
tenens aspersorium
In altare septies
aspergit circumdatum.
3. Canum spiritalium
tutelam adhibeat,
Lupos invisibiles
super illos arceat.
4. Quae fiunt exterius,
Intus ipse compleat,
Mundi penetralibus
Qui cordis inhabitat.
4. Aspergendo circuit
Templum ter episcopus,
Portae frontem percutit
Virga ter superius.
4. Rigatis ter deinceps
intus parietibus
Orat, ut exaudiat
ibi quosque Dominus.
4. Angelorum praesidens
semper in custodia
Ad fidelis populi
vigilet praesidia.
5. Deo patri gloria,
Par sit honor filio,
Compar sit spiritui
Gratiarum actio.
5. Aperiri praecipit,
Ut rex intret gloriae,
Quod cum ter expleverit,
Patefiunt ianuae.
5. Ad altare praesul his
peractis convertitur,
Psalmus cum antiphona
praeeunte dicitur.
5. Ad superbum zabulon
conterendum Michael,
Ad medendum sauciis
dirigatur Raphael.
6. Ingressus basilicam
Preces offert Domino,
Pro se primum hostiam,
Deinde pro populo.
6. Ad altaris funditur
basim aquae reliquum,
Quo extergi debeat,
mundum adest linteum.
6. Corda titubantium
Gabriel corroboret
Et perseverantia
stantes idem adiuvet.
7. Alphabeti duplicis
Dum figuras exprimit,
Cancellatis lineis
Crucis signum imprimit.
7. Tus antistes adolet
super ipsum Domino,
Tam ipsum quam anguli
consignantur oleo.
7. Nusquam, cum sit regis hoc
coelestis palatium,
Ministris coelestibus
decet esse vacuum.
8. Quae fiunt exterius,
Intus ipse compleat,
Mundi penetralibus
Qui cordis inhabitat.
8. Unctione chrismatis
altare perfunditur,
Et simul antiphona
decantanda sumitur.
8. Horum ministerio
disponantur omnia,
Qui norunt, quae Domino
sint vel non sint placita.
9. Deo patri gloria [etc.] 9. Cruces hinc duodecim
chrismantur parietum,
Altare contegitur
et fit sacrificium.
9. Christi vota populi
ipsi preces offerant,
Et, quid ipse voveat,
quid precetur, doceant.
10. Quae fiunt exterius,
intus ipse compleat,
Mundi penetralibus
cordis qui inhabitat.
10. Nihil cassis precibus,
nihil votis irritis
Hic fideles postulent
vel sibi vel aliis.
11. Deo patri gloria [etc.] 11. Quisquis hic fidelium
preces Deo fuderit,
Impetrasse gaudeat
se, quidquid petierit.
  12. Giezita nullus hic,
nullus Simoniacus
Corrumpat haereticis
gregem Christi pestibus.
  13. Quos a dono propria
per semet expulerit,
Iram eius sentiat,
quisquis hos reduxerit.
  14. Deo patri gloria [etc.]
 

 

LIBELLUS TERTIUS

 

PRAEFATIO

 
Superioribus duobus libellis cotidianos feriarum hymnos et sollemnitatum divinarum proprios digessimus. Nunc vero superest ad coelestis gloriam regis et communem fidelium exhortationem ipsam quoque superni curiam palatii debitis hymnorum, prout possumus efferre praeconiis. In quo quidem opere ipsi me praecipue adiuvent meritis, quorum gloriosae memoriae qualiumcunque laudum munuscula cupio persolvere juxta quod scriptum est "Memoria iusti cum laude" et iterum "Laudemus viros gloriosos." Vos quoque obsecro, sorores carissimae Christoque dicatae, quarum maxime precibus hoc opus agressus sum, vestrarum adiungite devotionem orationum, illius memores beatissimi legislatoris, qui plus orando quam populus potuit dimicando. Et ut caritatem vestram in orationum copia largam inveniam, pensate diligenter, quam prodigam vestra petitio nostram habeat facultatem. Dum enim divinae gratiae laudes pro nostri ingenioli [modo] prosequi studeremus, quod de ornatu deest eloquentiae, recompensavimus hymnorum multitudine, singulis videlicet singularum sollemnitatum nocturnis proprios componentes hymnos, cum unus solummodo hucusque hymnus in festis quoque sicut in feriis ad nocturnos praecineretur. Quattuor itaqua hymnos singulis festivitatibus ea ratione decrevimus, ut in uniquoque trium nocturnorum proprius decantetur hymnus et laudibus insuper matutinis non desit suus. Ex quibus rursus quattuor instituimus, ut duo in vigilia pro uno conjungantur hymno, et duo reliqui similiter ad vesperas ipso die sollemni recitentur, aut ita bini et bini in singulis vesperis dividantur, ut cum duobus prioribus psalmis unus, cum duobus reliquis alius decantetur. De cruce autem, memini, quinque conscripti sunt hymni, quorum primus singulis praeponatur horis, invitans diaconem crucem de altari tollere et in medio chori afferre atque ibidem eam quasi adorandam ac salutandam statuere, ut in eius quoque praesentia tota per singulas horas peragatur sollemnitas.
 

HYMNI SANCTORUM

In Festis Beatae Mariae.

77. In 1. Nocturno. 78. In 2. Nocturno. 79. In 3. Nocturno.  - dt. - 80. Ad Laudes.
1. Deus, Dei verbum,
Patri coaeternum,
Mens ex Deo nata,
Nata non creata.
1. Mater pietatis,
Assis pia nobis
Nec spe sua fraudes
De te praesumentes.
1. Mater salvatoris,
Vide, quid dicaris,
Pensa singularem
Nominis honorem.
1. Singularis mater,
Quia virgo semper,
Mater, et hoc Dei,
Ad te clamant rei.
2. Per quam factus mundus,
Per quam reparatus,
Votis supplicantum
Intende servorum.
2. Per te Dei factus
Ad nos est descensus,
Per te conscendendum
Nobis est ad ipsum.
2. Comple dictum facto
Sed labore nullo,
Quod vis, una prece
Reos absolvente.
2. Ad te nos clamantes,
Ad te suspirantes
In districta causa
luves advocata.
3. ludex noster, Christe,
Nostri miserere,
Ignosce nunc bonus,
Ne condemnes iustus.
3. Per te reducamur,
Qui te profitemur
Eius ad nos portam
Et ad eum nostram.
3. Iure quippe matris,
Quidquid postulabis,
Apud tam benignum
Impetrabis natum,
3. Opem quodam modo
Toti debes mundo,
Quam velut ex iure
Postulamus a te.
4. Esto nobis natus,
Esto nobis passus,
Qui das spem salutis
In utroque nobis.
4. Uni sit et trino [etc.] 4. Sanctam matrem iustus
Non offendet natus,
Nec ferent repulsam
Tuae preces ullam.
4. Totum id honoris
Nacta es pro nobis,
Ut sis vitae porta
Sicut mortis Eva.
5. Ne sit nasci vanum,
Ne sit pati cassum,
Nec insultet hostis
Nobis in te fisis.
5. Virtus sanctitatis
Et potestas matris
Quantumcumque magnum
Obtinebunt donum.
5. Ad hoc es creata,
Ad hoc praeelecta,
Causam recognosce
Et effectum comple.
6. Uni sit et trino
Perpes Deo honor,
Ex quo, per quem cuncta,
In quo sunt creata.
6. Preces supplicantis
Non contemnet matris,
Qui parere patri
lubet sive matri.
6. Mundo debes opem,
Mundus tibi laudem,
Spes post Deum nostra,
Nobis Deum placa.
7. Uni sit et trino [etc.] 7. Uni sit et trino [etc.]
 

In festis ss. Angelorum.

81. In 1. Nocturno. 82. In 2. Nocturno. 83. In 3. Nocturno. 84. Ad Laudes.
1. Angelorum hominumque
factor et dispositor,
Immo rerum quarumcunque
tam rector quam conditor,
Id, quo vivit, quisque perdit
tuae laudis immemor.
1. Mulieris decem drachmas
designavit Dominus,
Quarum una sit amissa
novem remanentibus,
Quo beati distinguuntur
a lapsis spiritibus.
1. Quam felices supernorum
agminum exercitus,
Quorum summum regem Deum
Sabaoth hinc dicimus !
Pollet in his proeliator
Michael magnificus.
1. Quis ut Deus, tam virtute
protestans quam nomine,
Hic bellator Dei fortis
et contritor Satanae,
Intumentem calcans anguem
os transfigit cuspide.
2. Illi sursum, hi deorsum
iuges agant gratias,
Coeli summa, terrae ima
laudes reddant consonas,
Nullas laude fas sit esse
partes mundi vacuas.
2. Novem esse supernorum
Ordines spirituum
Expletisque locis sacrum
tradidit eloquium,
Nec cum suis inde lapsum
praeterivit zabulum,
2. Quo pugnante cum dracone
fit in caelo proelium,
Donec ille pulsus inde
casum ferat maximum,
Atque Deo persolvatur
gratiarum canticum:
2. Huius nobis bellatoris
opem postulantibus,
Quos infestat incessanter
idem adversarius,
Nostra, Deus, spes et salus,
non differri quaesumus.
3. Nullum tempus, nullus locus
creatoris omnium
Laude vacet, cuius nunquam
cessat beneficium,
Malis quoque quibuscumque
finem servans optimum.
3. Quorum quidem detrimentum
tamquam drachmam perditam
Restaurare Deus volens
et ovem centesimam
Reportare pius pastor
nos elegit decimam.
3. Facta salus est et virtus,
regnum et potentia
Dei nostri sive Christi
pulsa iam nequitia,
Fratres nostros incessanter
accusare solita.
3. Quo pro nobis dimicante
victus cedat zabulus
Et cum suis hoc expulso
pravis satellitibus
Mens quieta tibi vacet
et exsultet spiritus.
4. Ex quo, per quem, in quo cuncta,
perpes ipsi gloria,
Cuius regnum sine fine
regna regit omnia,
Ad adventum cuncta suum
disponuntur saecula.
4. Ex quo, per quem, in quo cuncta, [etc.] 4. Ex quo, per quem, in quo cuncta [etc.] 4. Ex quo, per quem, in quo cuncta [etc.]
 

In festis Apostolorum.

85. In 1. Nocturno. 86. In 2. Nocturno. 87. In 3. Nocturno. 88. Ad Laudes.
1. Apostolici
culmen ordinis
Novis recreat
mundum gaudiis,
Quem exhilarat
festis annuis.
1. Apostolicis
recte laudibus
Cunctis intonat
mundus partibus,
Per quos cunctis est
Deus cognitus.
1. Regum solia,
philosophici
Celsas cathedras
magisterii
Hi subiciunt
iugo Domini.
1. Stulta saeculi,
mundi infima
Christus eligens
sapientia
Quaeque conterit
et sublimia.
2. Hi signiferi
sunt ecclesiae,
In dominica
duces acie,
Post hos martyrum
laus militiae.
2. Apud Israel
notum antea
Nomen Domini,
nunc ad omnia
Per hos prodiit
mundi climata.
2. Vires bellicas
plebs invalida,
Eloquentiam
lingua rustica,
Mundum subigit
turba modica.
2. Nil urbanitas
hic rethoricae,
Nil verbositas
agit logicae,
Sed simplicitas
fidei sacrae.
3. Tamquam pedites
sancti reliqui
Abstinentiae
longae dediti
Non deficiunt
castris Domini.
3. Ad hoc omnium
linguis praediti
Et miraculis
erant splendidi,
Verbo pariter
et re maximi.
3. Inde gladiis
reges dimicant,
Hinc philosophi
verbis intonant,
Sed miraculis
victi supplicant.
3. Eloquentia
cessit Tullii,
Tace, dictum est
Aristoteli,
Leges proferunt
mundo rustici.
4. Perpes gloria
regi perpeti,
Exercituum
Christo principi,
Patri pariter
et spiritui.
4. Perpes gloria [etc.] 4. Perpes gloria [etc.] 4. Perpes gloria [etc.]
 

De ss. Petro et Paulo.

89. Hymnus prior. 90. Hymnus alter. 91. De sancto Paulo. 92. De s. Iohanne Evangelista.
1. Piscatoria
modo limina
Imperatoris
saepe genua
Deo supplicant
procumbentia.
1. Princeps apicis
apostolici,
Pastor ovium
gregis Domini,
Has custodia
serva vigili.
1. Tuba Domini,
Paule, maxima,
De coelestibus
dans tonitrua,
Hostes dissipans
cives aggrega.
1. Coelo celsius
volans aquila,
Ad dominici
sinus abdita
Nidi contulit
habitacula.
2. Non impar Paulus
vitae merito
Diademate
pollet gemino,
Virgo candido,
martyr rubeo.
2. Arte melius
utens pristina,
Piscans homines
trahe retia,
Complens Domini
sic policita.
2. Doctor gentium
es praecipuus,
Vas in poculum
factus omnibus,
Sapientiae
plenum haustibus.
2. Solis intuens
illic radios
Summo iubare
beatissimos
Visum reficit,
pascit oculos.
3. Beatissimos
mundi principes,
Bello socios,
morte comites,
Haec ad superos
transmisit dies.
3. Prote claviger
aulae coelicae,
Fores aperi,
manum porrige,
Quos ad Dominum
ducis, suscipe.
3. Mane Beniamin
praedam rapuit,
Escas vespere
largas dividit,
Vitae ferculis
mundum reficit.
3. Ex substantia
solis ignea
Calor prodiens
et lux genita
Oblectamina
praebet maxima.
4. Perpes gloria [etc.] 4. Perpes gloria [etc.] 4. Hic rhinoceros
est indomitus,
Quem ad aratrum
ligans Dominus,
Glebas vallium
frangit protinus.
4. Perpes gloria [etc.]
    5. Perpes gloria [etc.]  
 

In festo Evangelisiarum.

93. In 1. Nocturno. 94. In 2. Nocturno. 95. In 3. Nocturno. 96. Ad Laudes.
1. Quadrigae Christi vehiculum
Torcular gestat dominicum,
Quo botrus pressus in poculum
Reficit corda fidelium.
1. Torcular crux est dominica,
Botrum hic Christum considera,
Vecte suspensum hunc mystica
Praefiguravit historia.
1. Quattuor haec animalia
Variis formis distantia,
Visio refert prophetica
Apocalypsisque mystica.
1. Eunt cum illis euntibus
Atque stant rotae cum stantibus,
Levantur cum se levantibus,
Cum iis vitae sit spiritus.
2. Scripturae textum dominicae
Quadrigae corpus intellege,
Qua Dei verbum innumerae
Delatum tenent ecclesiae.
2. Hunc deferentes ad populum
Fertilitatis indicium
Hi sunt, qui crucis mysterium
Mundi salutem aperiunt.
2. A dextris homo concipitur,
Eique leo coniungitur,
Vitulo laeva conceditur,
Aquila superextollitur.
2. Pedes eorum pedes recti,
Plantaque pedis ut vituli,
Tamquam ex aere sint candenti,
Scintillae visae sunt progredi.
3. Quadrigae rotae volumina
Quattuor sunt evangelica,
Quorum scriptores clarissima
Promeruere sollemnia.
3. Prior non videns, quem baiulat,
Christi prophetas significat,
Is qui succedit, ut videat,
Visa narrantes hos denotat.
3. Alis quaternis hae praedita
Vel faciebus sunt singula,
Oculis plena sunt corpora,
Ut nec his dorsa sint vacua.
3. Carbonum instar ardentium,
Lampadum habent splendentium,
In modum visa micantium
Ire, redire sunt fulgurum.
4. Gloria patri et filio
Spirituique paraclito,
Uni tam Deo quam Domino,
Cum sint personae tres numero.
4. Gloria patri et filio [etc.] 4. Gloria patri et filio [etc.] 4. Gloria patri et filio [etc.]
 

In festis Martyrum.

97. In 1. Nocturno. 98. In 2. Nocturno. 99. In 3. Nocturno. 100. Ad Laudes.
1. Scutum Deus omnium
Et corona martyrum,
Tam causa certaminum
Quam palma certantium.
Per inermes dimicas
Et armatos superas,
Intus arma fabricas,
Quibus pugnat caritas.
His confisa
bene virtus
Nudum hosti
praebet pectus,
Quam a dextris
Et sinistris,
Muniunt
A laesuris
Universis
Protegunt,
In hanc pugnae
Quantaecunque
Saeviunt
Spes securam,
Fides certam
Faciunt.
1. Exquiruntur omnia
Tormentorum genera,
Ut probetur maxima
Martyrum constantia.
Fornax aurum excoquit
Sicque purum efficit,
Vim sinapis accipit,
Dum quis eam atterit,
Exercentur
ferramenta,
Damno suo
parant cuncta,
Consumuntur,
Dum tunduntur
apides,
Hebetantur,
Dum dolantur
Arbores,
Illis malos,
Istis bonos
Compares,
Cum affligi
Vides Christi
Milites.
1. Pugnant mundi principes,
Daemonum satellites,
Vincunt Christi milites
Voti sui compotes.
Nec huic militiae
Vel tantae victoriae
Praemiique gloriae
Desunt quoque feminae.
Sicut fortis
sic infirmus
Pugnat et tri-
umphat sexus,
Ut haberent
summi regis acies
Suas quoque
cum viris amazones,
Quae, quo magis
natura sunt debiles,
Palmae harum
magis sunt mirabiles.
1. Turris his Davidica
Certa dat praesidia,
Habens ad munimina
Scuta, propugnacula.
Armatura fortium
Omnis haec est omnium,
Ad quorumvis hostium
Propulsandum impetum.
Hinc athletae
pugnant Christi
Et irrident
hostes tuti.
Adamante
bitumen robustius
Nec securis
dissipat nec malleus,
Cireumsaeptus
miles hic ab hostibus
Cassis horum
insultat conatibus.
2. Per hanc pectus martyris
Turris fortitudinis,
In cunctis periculis
Persistit immobilis.
Eriguntur machinae
Hinc illinc innumerae,
Diriguntur saxeae
Moles in hanc undique.
Pugnat totus
mundus extra,
Salvat unus
Deus intra,
Ferro, flammis
Caecus hostis
Saeviens,
Nescit, intus
Quae sit virtus
Protegens.
Crebros ictus
Dat assultus
Vehemens,
Sed est intus
Dei virtus
Praevalens.
2. Probra, carcer, vincula,
Flagella, spectacula,
Nuditas, inedia
Poenae sunt praeludia.
Flammis, aquis, gladio,
Ungulis, eculeo
Omnique patibulo
Pugnatur in ultimo.
Sed ut poena
protendatur,
Poenae finis,
mors differtur,
Optant mori
Diu torti
Martyres,
Sed, qui necant,
Mori vetant
Principes;
Delicatae
Viris mixtae
Virgines,
Ut in poena
Sunt in palma
Comites.
2. Viri cum uxoribus,
Fratres cum sororibus,
Filii cum matribus
Belli stant congressibus.
Virum uxor animat,
Natos mater roborat
Et coelo regenerat,
Quos terra genuerat,
Ipsos statim
secutura
Holocaustum
Christo facta.
Soror fratrem
provocat, ut dimicet,
Et tam verbis
quam exemplis admonet;
Quid hic agant,
nisi pugnent, iuvenes,
Cum bellantes
intuentur virgines?
2. Hac nos quoque, Domine,
Turre semper protege,
Vallo nos et aggere
Tuo vallans undique.
5 Ne quis hosti pateat
Aditus, quo feriat,
Hic te quisquis invocat,
Tutos somnos capiat.
Et quo sumus
plus ignavi,
Ope muni
nos maiori.
Qui si palma
non pollemus militum,
Vice quadam
assistamus peditum;
Si victorum
non meremur bravium
Evasisse
satis sit periculum.
3. Multa sunt,
magna sunt
In sanctos proelia,
Pauca vel
parva sunt,
Quantum ad praemia;
Cuius haec
dona sunt,
Regi sit gloria.
3. Multa sunt,
magna sunt [etc.]
3. Multa sunt,
magna sunt [etc.]
3. Multa sunt,
magna sunt [etc.]
 

In festo Innocentum.

101. In 1. Nocturno. 102. In 2. Nocturno. 103. In 3. Nocturno. 104. Ad Laudes
1. Ad coelestis
Ortum regis
Rex terrenus
Ius aufferri
Sibi timet
Principatus.
1. Rex tyrannos
Universos
Supergressus
Et plus ipsis
Quoque feris
Inhumanus
1. Ad lactantum
Sinus matrum
Ut ad castra
In lactantes
Ruit omnes
Plebs armata.
1. Est in Rama
Vox audita
Rachel flentis,
Super natos
Interfectos
Eiulantis.
2. Inauditum
Stellae signum
Ubi narrant,
Civitatem
Atque regem
Magi turbant.
2. In infantes
Ut in hostes
Castra cogit
Et in nullos
Nisi suos
Arma vertit.
2. Ad micantum
Infans ensem
Laetabundus
Irruenti
Ridet hosti
Perimendus.
2. Lacerata
Iacent membra
Parvulorum
Et tam lacte
Quam cruore
Rigant humum.
3. Hic commotus
Rex iniquus
In infantes,
Ut infantum
Perdat unum,
Perdit plures.
3. Furor irae
Nec ferinae
Comparandus
Perdit eos,
Quos arreptos
Fovet lupus.
3. Quid est dictu
Vel auditu
Tam stupendum,
A natura
Quid humana
Tam remotum?
3. His incumbens
Orba parens
Eiulando
Recollecta
Fovet frusta
Sinu pio.
4. Propter unum
Multi Christum
Sunt perempti,
Sed per unum
Omnes Christum
Coronati.
4. Ad mandatum
Regis datum
Generale
Nec ipsius
Infans tutus
Est a caede.
4. Quid, Herodes,
Metu langues
Super Christo?
Non est meum,
Inquit, regnum
De hoc mundo.
4. Tundit pectus,
Scindit sinus
Caecus furor,
Quem maternus
Et humanus
Facit amor.
5. Ad Augustum
Hoc delatum
Risum movit,
Et rex mitis
De immitti
Digne lusit:
5. In aeternis
Non caducis
Iste regnat,
Non haec tollit
Neque cupit,
Qui dat illa.
5. Interfecti
Sunt inviti,
Sed pro vita;
Meritorum
Fuit nullum,
Merces multa.
6. Malum, inquit,
Est Herodis
Esse natum,
Prodest magis
Talis regis
Esse porcum.
6. Merces ipsa
Fuit vita,
Quam et ipsi
Moriendo,
Non loquendo
Sunt confessi.
 

De sancto Dionysio.

107. De sancto Aigulpho.

105. Hymnus prior. 106. Hymnus alter.
1. Ave, praesul, laus praesulum.
Ave, martyr, laus martyrum,
Philosophorum maxime,
Galliarum apostole.
1. O vere Christi militem
Deo dignem antistitem
Cuius dum agis proelia
Factus es eius hostia.
1. Aigulphi martyris
sunt natalitia.
Stella cum oritur,
in coeli rutila
De terris evolat,
sidus ad sidera,
Soli perpetuo
sedens in dextera.
2. Per te Gallorum populum
Insolentem, indomitum
Virtus superna domuit
Hisque iugum imposuit.
2. Ipsi te sacrificium
Obtulisti gratissimum,
Qui pro se cunctis unicam
Obtulit patri victimam.
2. Dextram martyribus
dignum est cedere,
Quam ipsi proprio
merentur sanguine,
Qui in palatio
terrenae curiae,
Hi regi primi sunt,
quos ornant purpurae.
3. Tu vero, tu miraculis
Hos convertens ab idolis
Abstulisti diabolo,
Quos mancipasti Domino.
3. Nec tanti sacrificii
Missae desunt discipuli,
Cum quibus sacras hostias
Tractare consueveras.
3. Triumphat duplici
victor martyrio:
Vita monastica
primum, post gladio,
Christo vestigia
secutus plurimum,
Passus a filiis
consummat praemium.
4. Ora, pater, pro omnibus,
Dionysi, fidelibus,
Sed pro regno praecipue,
Quod acquisisti sanguine.
4. Ius amittit mortalitas,
Dum caput tuum baiulas,
Caput recisum gladio,
Ut offeras hoc Domino.
4. Sed, quod delinquitur
a falsis monachis,
Devoti redimunt
eiusdem ordinis,
Privigni super hoc
testis est oppidum,
Beati corporis
talento praeditum.
5. Laus patri sit ingenito,
Laus eius unigenito,
Paraclito par gloria
Super tam grata victima.
5. Laus patri sit ingenito [etc.]
 

De sancto Eustachio.

108. Hymnus prior. 109. Hymnus alter.
1. Exaltent curiae
coelestis milites,
Ipsis qui cupiunt
adiungi, comites,
Quorum collegio
martyr egregius
Adiunctus hodie
fulget Eustachius.
1. Temptavit Satanas
Iob multo levius,
Quam Christi martyrem,
si scriptis credimus;
Cum rebus liberos
Iob quidem perdidit,
Sed ad solacium
uxorem habuit.
2. Magister militum
in terris praeerat,
Nunc gemma martyrum
in coelis emicat,
Alter Cornelius
piis operibus
Gentilis meruit
addi fidelibus.
2. Iob inter cognitos
et caros perstitit,
Quibus miseriam
levare potuit,
Hic rebus omnibus
privatus exsulat
Et trahens coniugem
parvulos baiulat.
3. Venantem Dominus
illum venatus est,
Credens in Dominum
mox baptizatus est,
Coniunx cum coniuge
duoque liberi
Sacri participes
facti sunt lavacri.
3. Pro naulo coniugem
nauta retinuit,
Arreptis parvulis
vir maerens abiit,
Doloris cumulo
quod solum deerat,
Captis et parvulis
temptator aggregat.
4. Percepta lavacri
confestim gratia
Summos examinat
summa miseria,
Ut aurum offerant
Deo se purius,
Quod mortem praevenit,
fit morte gravius.
4. Nam ei paulo post
hunc lupus abstulit
Leoque alterum,
praesens id prospicit,
Rebus et coniuge
natisque perditis
Magister militum
servit rusticolis.
5. Cuius cor saxeum
horum temptatio,
Quod pectus ferreum
non mollit passio,
Quem non continuo
movet ad lacrimas
Tam miserabilis
horum calamitas?
5. Iob sua Dominus
duplo restituit
Et dies amplius
iucundos praebuit,
Sunt huic redditi
coniunx et liberi,
Palmae martyrii
ne desint socii.
6. Sed quod ad lacrimas
compellet pietas,
Aeternae relevet
palmae felicitas,
Et inter lacrimas,
inter suspiria,
Ad quae sic ventum est,
occurrent gaudia.
6. 0 vere Domino
grata societas,
0 ineffabilis
divina pietas I
Cum viro coniugem
simul ac liberos
Fides et passio
misit ad superos.
7. Laus iugis Domino
perpesque gloria,
Cuius sunt martyres
invicti gratia,
Ad quem dum cupiunt
per mortem [tendere],
Post mortem inchoant
perenne vivere.
7. Laus iugis Domino [etc.]
 

In festis Confessorum.

110. In 1. Nocturno. 111. In 2. Nocturno. 112. In 3. Nocturno. 113. Ad Laudes.
Iustorum memoriam,
dignam laudibus,
Psalmis, hymnis, canticis
spiritalibus
Mater ovans
celebrat ecclesia,
Quorum fidens
postulat suffragia.
Summe pater,
Tibi grates
Et sollemnes hostiae
De collatis
Tuae donis
Exsolvuntur gratiae,
Per quem sunt,
iusti quicunque sunt,
Per quem sunt,
beati quique sunt.

1. Tu, quae carnem edomet,
abstinentiam,
Tu, quae carnem decoret,
continentiam,
Tu velle, quod donum est,
his ingeris,
Ac ipsum perficere
tu tribuis. Sunt hi tua,
Per quos mira peragis
Et humana
Moves corda
Signis et prodigiis,
Per quem sunt,
iusti quicunque sunt,
Per quem sunt,
beati quique sunt.

1. Praesens vita fuit his
sexta feria,
Qua Christo compassi sunt
abstinentia,
Sicut ipse
tolli crucem praecipit
Et se Paulus
crucifixum asserit.
Post hanc quies
animarum
subit tamquam sabbatum,
Stolam tandem
ab octava
reddes illis corporum.
Per quem sunt,
iusti quicunque sunt,
Per quem sunt,
beati quique sunt.
1. Iustorum exsequiae
laudes exigunt,
Impiorum funera
luctus ingerunt,
Hos ad vitam
mors aeternam evehit,
Illos duplex
mors in morte conterit.
Gravis ista
Sanctis vita
Carcer est et vincula,
His contritis
Ad te fugit
Erepta hinc anima;
Per quem sunt,
iusti quicunque sunt,
Per quem sunt,
beati quique sunt.
2. Horum bona dona sunt
tuae gratiae,
Horum laudes hymni sunt
tuae gloriae,
Laudat, quisque
laudat hos veraciter,
Te in ipsis,
ipsos in te pariter.
Horum festa
Celebrandi
Summa non est alia,
Nisi quaedam
Recitandi
Tua beneficia,
Per quem sunt,
iusti quicunque sunt,
Per quem sunt,
beati quique sunt.
2. Obsessos daemonibus
ab his liberant,
Audacter languoribus
cunctis imperant,
Verbo paralyticis
subveniunt,
Leprae fert oratio
remedium.
Caecis visum,
Claudis gressum.
Vitam reddunt mortuis,
Quidquid petunt,
Per te possunt,
Qui, quae iubes, perficis;
Per quem sunt,
iusti quicunque sunt,
Per quem sunt,
beati quique sunt.
2. Persequentis gladius
illis defuit,
Sed paratis animus
huic adfuit,
Si non tulit
corpus ictus gladii.
Palmam tamen
habet mens martyrii.
Cesset lictor,
cessent cuncta
tormentorum genera,
Tu, qui cordis
es inspector,
ad hoc refers praemia.
15 Per quem sunt,
iusti quicunque sunt,
Per quem sunt,
beati quique sunt.
2. Ad te cum pervenerit
felix anima,
Quis narrare sufficit
eius gaudia?
Quae maiestas
illa sit, quam conspicit,
Quae circumstans
curia, quis dixerit?
Nemo miser
Illam potest
Gloriam conspicere,
Qua laetaris
Cum electis,
Ad quam et nos pertrahe;
Per quem sunt,
iusli quicunque sunt,
Per quem sunt,
beati quique sunt.
3. In sanctis mirabili
Deo gloria,
Ex quo, per quem, in quo sunt,
quae sunt, omnia,
Cuius agit,
quidquid vult, potentia
Optimeque
disponit prudentia.
Quem et velle
Geri bene
Disponique singula,
Dubitari
Non permittit
Eius summa bonitas;
Per quem sunt,
iusti quicunque sunt,
Per quem sunt,
beati quique sunt.
3. In sanctis mirabili [etc.] 3. In sanctis mirabili [etc.] 3. In sanctis mirabili [etc.]
 

In Nativitate S. Iohannis Baptistae.

114. In 1. Nocturno. 115. In 2. Nocturno. 116. In 3. Nocturno. 117. Ad Laudes.
1. Iohannis nativitas,
Praecursoris Domini,
Ad promissa gaudia
Corda monet populi.
1. Huius ortum nuntians
Missus est archangelus
Idem, qui dominici
Postmodum fit nuntius.
1. Senex hunc et sterilis,
Illum virgo genuit,
In utroque gratia
Naturae praevaluit.
1. Ad parandam Domino
Viam hic praemissus est,
Solus, ut et Dominum
Baptizaret, dignus est.
2. Quantus iste fuerit,
Tradunt evangelia,
Et quam sanctis ceteris
Praesit excellentia.
2. Promissis incredulus
Pater mox obmutuit,
Donec natus parvulus
Usum linguae reddidit.
2. Duram eremiticae
Vitam solitudinis
Aetas eius tenera
Praemonstravit posteris.
2. Huius testimonio
Veritas enituit,
Huius se praeconio
Commendari voluit.
3. Aliis tricesimum
Fructum afferentibus
Sive sexagesimum
Ditat hunc centesimus.
3. Domini praesentiam
Clausus adhuc utero,
Quam voce non poterat,
Prophetavit gaudio.
3. Tantus hinc enituit
Tam verbo quam opere,
Ut eum praesumeret
Mundus Christum credere.
3. Virginis et martyris
Stola pollens gemina,
Agni, quem exhibuit,
Institit vestigia.
4. Deo patri gloria,
Par sit honor filio,
Cum patre spiritui
Compar veneratio.
4. Deo patri gloria [etc.] 4. Quem prophetis omnibus
Christus ipse praetulit,
Quo maiorem neminem
Surrexisse docuit.
4. Deo patri gloria, [etc.]
5. Deo patri gloria [etc.]
 

118. De sancto Benedicto.

119. De sancto Gilda.
1. Victimam nostrae tibi, Christe, laudis
Sanctitas eius faciat placentem,
Cuius hanc lucem facit esse lucis
Lucida vita.
1. Lucerna posita
super candelabrum
Gildae prudentia
vitaeque speculum
Verbis nos instruunt,
exemplis provocant,
Errantes corrigunt,
Torpentes exitant.
2. Ipse pro nobis tibi supplicando
Impetret nobis veniam reatus,
Cuius ad laudem modulamur hymnum
Carminis huius.
2. Lucernam nobis hanc
lux vera contulit,
Quam non sub modio
concludi pertulit,
Stellam hanc naufragis
sol verus posuit,
Per quam ad patriam
ducatum praebuit.
3. Victor antiqui memorandus hostis
Nos sui fecit memores merendo;
Per preces eius memor esto nostri,
Christe benigne.
3. Hic indeficiens
est tamquam Hesperus
Extremis imminens
terrarum partibus,
Ubi Britanniam
cingens Oceanus
Immensis aridam
contundit fluctibus.
4. Voce praesaga Benedictus ante,
Postmodum nomen cumulavit ex te,
Gratiam tandem meritumque iungunt
Gaudia palmae.
4. Has partes incolens
gens armis strenua,
Cum his imminerint
belli discrimina,
Pro signo bellico
Gildae clementia
Tuta per gladios
procedunt agmina.
5. Qualis in vita fuerit vir iste,
Quantus in signis, quibus et per illum
Terra doctrinis repleatur omnis,
Novimus omnes.
5. Cuius est [Ruia]
usa suffragiis,
Fides intrepida
stat et in proeliis,
Super his gloria
simul et aliis
Divinae gratiae
sit beneficiis.
6. Terra delictis maledicta nostris
Proferens spinas tribulosque nobis
Uberes fructus benedicta reddit
Per Benedictum.
7. Ad quod et quendam quasi spiritalem
Sarculum mira fabricavit arte,
Regulam vitae speculumque verae
Philosophiae.
8. Gloriam summo super his parenti,
Gloriam verbo super his paterno,
Gloriam sanctum tibi neuma cuncti
Dent super istis.
 

In Festis Virginum.

120. In 1. Nocturno. 121. In 2. Nocturno. 122. In 3. Nocturno. 123. Ad Laudes.
1. Sponsa Christi
tam virgo quam martyr est,
Cuius palma
celebris haec dies est;
Palma duplex
festum praesens germinat,
Virgo carnem,
martyr hostem superat;
Hinc igitur
psalmi resonent,
Lectiones
inde concrepent.
1. Cum in sanctis
Deus sit mirabilis,
Praeminet in
martyrum victoriis,
Sed cum dat et
feminis victoriam,
Quis non cunctis
praeferat hanc gratiam,
Ut quo sexus
est fragilior,
Hoc sit virtus
mirabilior ?
1. Quantum sponso
fidelis haec fuerit,
Tam ipsius
vita quam mors docuit,
Illa corpus
integrum custodiens,
Haec ipsius
holocaustum offerens;
Virgo sponsa,
virgo sponsus est,
Sponsa martyr,
sponsus martyr est.
1. Ut aurora
consurgens progreditur,
Quae caelestis
sponsi thoro iungitur.
Hic ut sponsa
foederata fuerat,
Illic tamquam
uxor iam cohabitat;
Hic in fide
facta foedera,
Illic in re
perpes copula.
2. Haec in viris
duplex palma rarior
Eminet in
feminis uberior,
Ut quo sexus
harum est infirmior,
Sit ipsarum
virtus mirabilior,
Et ipsarum
tanto gratior
Fit hostia,
quanto purior.
2. Exquisita
tormentorum genera
Feminarum
superat constantia,
Aut istarum
virtus est mirabilis,
Aut agonum
horum poena facilis;
Sed utrumque
geri melius
Disponente
Deo credimus.
2. Talem sponsum
talis sponsa decuit,
Quae secuta
sit, quocunque ierit,
Quos nec sacrae
carnis decor dividat,
Nec in morte
dispar amor pateat;
Subsequuntur
sponsum ceterae,
Haec incedit
iuncto latere.
2. Paranymphos
illic habet angelos,
Quos custodes
habuit hic proprios,
Ad superna
thalamorum gaudia
Illam pompa
deducit angelica;
Hinc obviam
virgo virgines,
Illinc martyr
habet martyres.
3. Integratam
spiritu quam corpore,
Holocaustum
verum fit ex virgine;
Ad incensum
huius refer hostiae
Rufae typum
et tenellae vitulae;
Illic umbra,
sed hic veritas,
Si res signis
bene conferas.
3. Valida est
sicut mors dilectio,
Nec istius
ignis est instinctio,
Aquae multae
non possunt exstinguere
Caritatis
flammam invictissimae,
Nec est unquam
cum hac debilis
Sexus quantum-
cumque fragilis.
3. Et regina
sponsi tenens dexteram,
Subsequentem
turbam habet ceteram,
In vestitu
deaurato renitet
Et coronas
supradictas possidet;
Certe aurum
hoc est optimum,
Incorruptum.
est et rutilum.
3. Cum ad sponsum
sic deducta venerit
Et in eius
complexu quieverit,
Qua fruatur
gloria, quis dixerit,
Quae mens tanta
gaudia conceperit?
Ad haec certe
nemo sufficit,
Nisi forte,
cum haec senserit.
4. Quae cor Deo
per se consecraverat,
Per lictorem
nunc et corpus conseerat;
Consecratus
Deo primum animus
Hosti corpus
exponit intrepidus.
Ipsi decus,
ipsi gloria,
Qui tot fecit
mirabilia.
4. Quid barbati
dicturi sunt iuvenes,
Delicatae
cum haec ferant virgines ?
Erubescat
ad haec sexus fortior,
Ubi tanta
sustinet infirmior.
Ipsi decus,
ipsi gloda
Qui tot fecit
mirabilia.
4. Sertum rosis
intextum et liliis
Sunt insigne
martyris et virginis,
In odorem
Christo suavissimum
Martyr rosam,
virgo profert lilium.
Indumenta
dant insignia,
Candens byssus,
rubra purpura.
4. Haec sunt illa,
quae non vidit oculus
Nec humanis
capi possunt cordibus,
Quae se Deus
praebet diligentibus,
Ab aeternis
parata temporibus.
Ipsi decus,
ipsi gloria,
Qui tot fecit
mirabilia.
5. Pulchri gressus
eius sunt in calceis,
Quos et sponsus
collaudat in canticis,
Quis sit eius
ornatus, praedictum est,
Quo sit eius
progressus, dicendum est.
Ipsi decus,
ipsi gloria,
Qui tot fecit
mirabilia.
 

In Festis SS. Mulierum.

124. n 1. Nocturno. 125. In 2. Nocturno. 126. In 3. Nocturno. 127. Ad Laudes.
1. Ab utroque
sexu plagam traximus,
Ab utroque
medelam suscepimus,
Virum Deus
induit in virgine,
Quo salventur
tam viri quam feminae;
Orta salus
est ex femina,
Unde culpa,
coepit gratia.
1. Post honorem
singularem virginis,
Quae sic pollet,
ut sit Dei genetrix,
Qua virtute
vel honore praediti
Sint istius
gradus sexus singuli,
Multiplici
rerum specie
Sacrae docent
nos historiae.
1. Si cum viris
feminas contendere
De virtute
liceat constantiae,
Quis virorum
mentis fortitudine
Adaequari
possit Iephte filiae,
Quae ne voti
pater reus sit,
Se victimam
patri praebuit?
1. Ut ad nostra
veniamus tempora,
Quae divina
superfudit gratia,
Quis in ista
feminas praecellere
Non valebit
ex multis colligere,
Post Mariam
Annam intuens,
Elisabeth
quoque contuens?
2. Quo post culpam
sexus hic abjectior,
Per naturam
fuerat inferior,
Hoc nimirum
divina clementia
Hunc maiori
sublimavit gratia;
Quod ab eius
matre virgine
Per singulos
gradus inspice.
2. Paradisi
primus Adam incola
Extra factus,
fuit intus femina,
Ut et locus
ipse sit indicio,
Quam excellens
harum sit creatio,
Quae de costa
viri conditae,
Fortes essent
velut osseae.
2. Quid fecisset
in agone martyrum,
Si negare
cogeretur Dominum,
Unde tanta
virginis constantia
Quadam pollet
spiritali gratia,
Ut sollennes
hymni virginum
Virgineum
colant exitum.
2. Christi pedes
capit unguens mulier,
Christum eum
fecit corporaliter;
Sacerdotis
et regis mysteria
Suscepisse
constant hunc a femina,
Et qui eum
sexus peperit,
Sacramenta
quoque tradidit.
3. Quis sanctarum
eam aemulantium
Numerare
possit choros virginum?
Post has esse
quis nescit innumeras
Sacrum votum
amplectentes viduas,
Nec deesse
matrimonio,
Quae flagrent hoc
desiderio ?
3. Haec in multis
fortitudo irruit,
Cum virorum
virtus exaruerit,
In exemplo
perstat iudex Debora
Et, quae stravit
Holofernem, vidua,
Sollemnemque
missam merita
Septem fratrum
mater inclita.
3. Multi viri
factis excellentibus
Liberarunt
fideles ab hostibus,
Hesther sola
liberando populum
Hinc festivum
meruit praeconium,
Ut scilicet,
quam emineat
Feminarum
virtus, pateat.
3. Et sepulto
ferens hic aromata
Resurgentis
prius vidit gaudia,
Et ex culpa
vilis magis femina
In hac omnes
antecessit gratia,
Ut pateat,
quanto gaudio
Peccantium
sit conversio.
4. Post has omnes
si scorta respiciam
Magdalenae
iungens Aegyptiacam,
Ubi culpa
prius abundaverat,
Cerno, quia
virtus post exuberat.
Ipsi decus,
ipsi gloria,
Qui tot facit
mirabilia.
4. Iephte nata
victoris in proprium
Patris dextram
animavit iugulum,
Mori magis
eligens quam gratiam
Voto pater
fraudet sibi praestitam.
Ipsi decus,
ipsi gloria,
Qui tot facil
mirabilia.
4. Quantum quippe
sexus hic est fragilis,
Eo virtus
ipsius mirabilis
Maius laudis
exigit praeconium,
In praecelsum
erigenda titulum.
Ipsi decus,
ipsi gloria,
Qui tot facit
mirabilia.
 

De S. Maria Magdalena.

128. Hymnus prior. 129. Hymnus alter.  - dt. -
1. Peccatricis
beatae sollemnitas
Peccatores
maxime laetificat,
Post hanc nemo
desperet de venia,
Quantumcunque
praecedant flagitia,
Si lamenta
paenitentiae
Subsequentur
loco victimae.
1. Poenitentium
severa correptio
Et eorum
longa satisfactio
Crebris carnem
edomant ieiuniis
Asperisque
cruciant cilciis,
Et eiectos
ab ecclesia
Cunfundit
erubescentia.
2. Cor contritum,
tribulatus spiritus
Holocaustis
gratius est omnibus.
Ibi quisque
mactat intus vitia,
Hic mactantur
foris animalia;
Ibi quisque
se sacrificat,
Hic aliud
pro se immolat.
2. In hac nihil
actum est hoc ordine,
Mitiorem
sensit Deum homine,
Rex et iudex
idem legem temperat
Nec attendit,
qui cor vere iudicat,
Tam temporis
longitudinem
Quam doloris
magnitudinem.
3. Ibi rerum
est ipsarum veritas
Hic figurae
quaedam [adest] falsitas,
Ibi corpus
hic est umbra corporis,
Illud manet,
cum haec evanuerit;
Hoc exhibens
felix meretrix
Res pro signis
ipsas obtulit.
3. Pharisaeus
Domini clementiam,
Quam ignorat,
credit ignorantiam,
Et intra se
dum super hanc murmurat,
Iudex cordis
murmur hoc diiudicat,
Ut collatis
multis dixerit,
Cur veniam
haec meruerit.
4. Lacrimarum
pingue sacrificium,
Medullatum
holocaustum fletuum,
Multa brevi
consummarunt tempora
Impetrata
statim indulgentia.
Ipsi decus
ipsi gloria,
Super eius
tanta gratia.
4. Quam multorum
peccatorum vinculis
Quasi septem
absolvens daemoniis,
Quanti fides,
quanti sit dilectio.
Tam felici
docuit indicio.
Ipsi decus
ipsi gloria,
Super eius
tanta gratia.
 

In festo omnium Sanctorum.

130. In 1. Nocturno. 131. In 2. Nocturno. 132. In 3. Nocturno.

133. Ad Laudes.

1. Sanctorum sollemnitas
Omnium,
Festiva iuncunditas
Hominum,
Fidelem laetificat
Populum.
1. Porta coeli, siderum
Ianua,
Tam matrum quam virginum
Gloria,
Votis esto supplicum
Pervia.
1. Communis celebritas
Omnium
lustorum memorias
Veterum
Natalibus aggregat
Martyrum.
1. Eversis altariis
Daemonum
Pantheon est idolis
Erutum,
Sanctorum memoriis
Deditum.
2. Quod minus impendimus
Singulis,
Quas per annum colimus
Feriis,
In his laudum solvimus
Hostiis.
2. Supernorum railites
Agminum,
Sic depellant acies
Daemonum,
Ut sit iugis requies
Hominum.
2. Horum est parietum
Medius
Tam vatum quam martyrum
Maximus,
Laude Christi plurimum
Praeditus.
2. Huc plebs annis singulis
Confluens
Et cum clero pontifex
Veniens
Est in laudum hostiis
Eminens.
3. Sanctorum laus omnium,
Domine,
At te tamquam talium
Capite
Laudis sit exordium
Debitae.
3. Quos nostrae custodiae
Deputas,
Horum nos iuvamine
Protegas,
Ut ad te nos, Domine,
Dirigas.
3. Post hunc sunt ecclesiae
Principes,
Post hos tui, Domine,
Milites,
Post utrosque denique
Pedites.
3. Quod illic a capite
Coeptum est,
Ad membra rectissime
Tractum est,
Sicut et hic hodie
Patens est.
4. Tuae sunt potentiae
Subdita.
Tuae sapientiae
Pervia,
Tuae cuncta gratiae
Gloria.
4. Tuae sunt potentiae [etc.] 4. His chorus adiungitur
Virginum
Et rosis intexitur
Lilium,
Flos insignit croceus
Medium.
4. Quorum simul colimus
Gaudium
Laudantes pro omnibus
Dominum,
Adiuvemur precibus
Omnium.
5. Trina florum talium
Specie
Sertum odoriferum,
Domine,
In te nitet omnium
Capite.
5. Haec tuae militia
Curiae
Per sua suffragia,
Domine,
Sub tuo nos protegat
Nomine.
6. Tuae sunt potentiae [etc.] 6. Tuae sunt potentiae [etc.]

 

Deutsche Übersetzungen in Auswahl:

 

Hymne 3: Sonntags zur dritten Nokturn   [zurück zum Original]

1. In ortum mundi sensilis
Mundus intellegibilis
Coelo simul
et terra condito
De divino
iam prodit animo.
Beim Beginn der materiellen Welt ist die geistige Welt,
nachdem schon Himmel zugleich und Erde begründet waren, aus dem göttlichen Geist hervorgegangen.
2. Coelum mox spiritalibus
Redimitum est civibus,
Haec auctorem
suum laudantia
Matutina
sunt illa sidera.
Der Himmel bald ist von des Geistes Bürgern umkränzt worden.
Das sind die ihren
Schöpfer preisenden
Morgengestirne dort oben.
3. Tellus inanis, vacua
Latebat aquis obsita,
Ac facies
profundi gurgitis
Caligabat
obductis tenebris.
Die Erde, wüst und leer,
verbarg sich unter den Wassern, und das Antlitz
des tiefen Strudels
verfinsterte sich
in einer Hülle voller Schatten
4. Aquae fovens vivificus
Iam incumbebat spiritus,
Ut hinc aquae
iam tunc conciperent,
Unde prolem
nunc sacram parerent.
Zu den Wassern beugte sich hegend schon der Leben spendende Geist, so dass hierauf die Wasser begannen, hervorzubringen von dort die jetzt geheiligte Nachwelt.
5. Mundi quoque primordia
Lucis venustans gratia,
Dixit Deus:
Sit lux, et facta est,
A tenebris
inde divisa est.
Und um die Anfänge der Welt auch zu verschönern dank des Lichtes, sprach Gott: Es werde Licht! Und so geschah es. Und von der Finsternis  ist dieses Licht hinfort getrennt.
6. Sit perpes Deo gloria [etc.] Dem ewigen Gott sei Ruhm:
Alles, was ist, stammt von ihm.
Gerade ihn sollen alle Geschöpfe, durch den sie sind, preisen; immer sollen sie ihm,
in dem sie sind, zujubeln.
 

Hymne 29: Zur Samstagsvesper   [Zurück zum Original]

0 quanta qualia
sunt illa sabbata
que semper celebrat
superna curia;
que fessis requies,
que merces fortibus,
cum erit omnia
Deus in omnibus.
Oh wie großartig
sind jene Sabbate,
die der himmlische Hof
beständig feiert;
welch eine Ruhe für die Müden,
welch Lohn den Starken
wenn Gott alles in allen
sein wird.
Vere Iherusalem
illic est civitas
cuius pax iugis est,
summa iucunditas,
ubi non prevenit
rem desiderium
nec desiderio
minus est premium.
Wahrlich ist Jerusalem
dort die Stadt,
deren Friede beständig ist,
wo höchste Freude herrscht
wo nicht die Sehnsucht
vor dem Ziel kommt
und der Lohn nicht
geringer ist als das Sehnen.
Quis rex, que curia,
quale palatium,
que pax, que requies,
quod illud gaudium,
huius participes
exponant glorie,
si, quantum sentiunt,
possint exprimere.
Wer der König ist, welches der Hof,
welches die Residenz,
welches Friede und welche Ruhe,
und welche jene Freude ist,
mögen die, die dieses Ruhmes
teilhaftig sind, erklären
wenn sie ihren hohen Gefühlen
nur Ausdruck verleihen können.
Nostrum est interim
mentem erigere
et totis patriam
votis appetere,
et ad Iherusalem
a Babilonia
post longa regredi
tandem exilia.
Wir inzwischen müssen
unseren Sinn aufrichten
und mit ganzen Herzen
auf die Vatersstadt zustreben
und endlich nach Jerusalem
nach langer babylonischer
Gefangenschaft
hinziehen.
Illic molestiis
finitis omnibus,
securi cantica
Syon cantabimus,
et iuges gratias
de donis gratie
beata referet
plebs tibi, Domine.
Dort, wenn alle Last
ein Ende findet,
werden wir in Geborgenheit
die Lieder Zions singen.
Und immerwährenden Dank
für die Gnadengaben
wird Dein glückliches
Volk Dir bringen, Herr.
Illic ex sabbato
succedet sabbatum:
perpes letitia
sabbatizantium,
nec ineffabiles
cessabunt iubili,
quos decantabimus
et nos et angeli.
Dort folgt ein Sabbat
dem anderem:
Ständige Freude für
die Feiernden.
Und der unaussprechliche
Jubelgesang wird nicht aufhören,
den wir mit den
Engeln singen.
Perenni Domino
perpes sit gloria,
ex quo sunt, per quem sunt,
in quo sunt omnia:
ex quo sunt, Pater est;
per quem sunt, Filius;
in quo sunt, Patris
et Filii Spiritus.

Amen.

Dem ewigen Gott
sei ewiger Ruhm,
aus dem, durch den
und in dem alles ist:
Aus dem alles ist, das ist der Vater;
durch den alles ist, das ist der Sohn;
in dem alles ist, das ist des Vaters
und des Sohnes Geist.

Amen.

 

Hymne 63: Himmelfahrtstag, zur zweiten Nokturn   [Zurück zum Original]

Quibusdam quasi saltibus
superni patris filius
ad terrena
venit e superis,
spoliatis
nunc redit tartaris.
Aus gewissen Schluchten
gleichsam kam der Sohn
des höchsten Vaters auf die Erde.
Er kam vom Himmel.
Dem Totenreich entkommen
kehrt er nun zurück.
A sinu venit patrio
matris susceptus utero,
in sepulcro
de cruce positus
ressurrexit,
per quem resurgimus.
Er kommt vom väterlichen Schoß,
im Mutterleib empfangen,
ins Grab

vom Kreuz gelegt;
so ist er wiederauferstanden,
durch den auch wir wiederauferstehen.
Ascendentem ad aethera
nubes exepit lucida,
ferebatur
erectis manibus
benedicens
suis astantibus.
Beim Aufstieg in den Äther
empfing ihn die leuchtende Wolke.
Er ließ sich tragen
und mit erhobenen Händen
sprach er den Segen
für die Seinen.
Ascendentem cernentibus
ac super hoc mirantibus
astiterunt
in albis angeli,
tam facie
quam veste nitidi.
Und während sie ihn beim Aufstieg noch betrachteten und sich wunderten,
standen da auf einmal
Engel in weißen Gewändern.
Und so leuchtend wie ihr Gewand
war auch ihr Antlitz.
Quid, inquiunt,attoniti
sic coelum intuemini?
Quem euntem
in coelum cernitis,
sic veniet
in forma iudicis
Was, sprechen sie, starrt ihr
erschreckt den Himmel an?
Den ihr gehen
zum Himmel seht,
als Richter
wird er wiederkommen.
Sit Christo summo gloria
qui scandens super sidera
cum Spiritu,
cum Patre supera
Deus unus
regit et infera
Dem höchsten Christus sei Ehre,
der, aufsteigend über die Sterne,
mit dem Geist,
mit dem Vater die Oberwelt
als ein Gott
auch die Unterwelt regiert.

Ad terrena
venit e superis,
spoliatis
nunc redit tartaris.

Auf die Erde
kam er aus dem Himmel.
Dem Totenreich entkommen
kehrt er nun zurück.
 

Hymne 79: Marienfest, zur dritten Nokturn   [Zurück zum Original]

Mater Salvatoris,
vide quod dicaris,
pensa singularem
nominis honorem.
Mutter des Retters,
sieh, wie Du gerufen wirst,
und bedenke die einzigartige
Ehre Deines Namens!
Comple dictum facto,
sed labore nullo,
quod vis, una prece
reos absolvente.
Erfülle das Wort durch die Tat,
aber ohne Mühe, was Du willst,
auf eine Bitte hin,
die die Schuldigen losspricht.
Iure quippe matris,
quicquid postulabis
apud tam benignum
impetrabis natum.
Freilich mit dem Recht der Mutter
Wirst, was immer Du verlangst,
Du bei Deinem so gütigen
Sohn erreichen.
Sanctam matrem iustus
non offendet natus,
nec ferent repulsam
tue preces ullam.
Der heiligen Mutter wird der gerechte
Sohn nicht widerfahren,
und Deine Bitten werden
nicht zurückgewiesen werden.
Virtus sanctitatis
et potestas matris
quantumcumque magnum
obtinebunt donum.
Die Tugend der Heiligkeit
Und die Kraft der Mutter
werden jedes Geschenk bekommen,
wie groß auch immer es sei.
Preces supplicantis
non contempnet matris,
qui parere patri
iubet sive matri.
Die flehenden Bitten der Mutter
wird nicht zurückweisen,
wer befiehlt, Vater und
Mutter zu gehorchen.
Uni sit et trino
perpes honor deo,
ex quo, per quem cuncta,
in quo sunt creata.
Dem einen und dreifaltigen
Gott sei ewige Ehre; aus Ihm
und durch Ihn und
in Ihm ist alles geschaffen.
Amen. Amen.
 

Hymne 129: Magdalenenfest, zweiter Hymnus   [Zurück zum Original]

Poenitentium severa correptio
et eorum longa satisfactio
crebris carnem edomant ieiuniis
asperisque cruciant cilciis,
et eiectos ab ecclesia
confundit erubescentia.
Der Büßenden strenge Maßregelung
und ihre lange Buße
züchtigen durch häufiges Fasten das Fleisch, und mit rauhen Bußgewändern quälen sie es. Und die Verstoßenen aus der Kirche überläuft Schamröte.
In hac nihil actum est hoc ordine,
mitiorem sensit Deum homine,
rex et iudex idem legem temperat
nec attendit, qui cor vere iudicat,
tam temporis longitudinem
quam doloris magnitudinem.
An ihr ist nichts geschehen nach dieser Ordnung, sanftmütiger als den Menschen empfand sie Gott, als König und Richter mäßigt derselbe das Gesetz, und es achtet nicht, wer das Herz wahrhaft richtet, so sehr der Zeit Länge wie des Reueschmerzes Größe.
Pharisaeus Domini clementiam,
quam ignorat, credit ignorantiam,
et intra se dum super hanc murmurat,
iudex cordis murmur hoc diiudicat,
ut collatis multis dixerit,
cur veniam haec meruerit.
Der Pharisäer hält des Herrn Milde, die er nicht kennt, für Unkenntnis, und während er in seinem Innern über sie murrt, wägt der Richter des Herzens dieses Murren ab,
damit er im Vergleich mit vielen zu sagen vermag, warum diese Gnade verdient hat.
Quam multorum peccatorum vinculis
quasi septem absolvens daemoniis,
quanti fides, quanti sit dilectio.
Tam felici docuit indicio.
Ipsi decus ipsi gloria,
super eius tanta gratia.
Von wie vieler Sünden Fesseln löst sie sich, als wären es die sieben Dämonen,
wie viel wert ist ihr Glaube, wie viel ihre Liebe! Mit so Glück verheißendem Zeichen lehrte er es. Ihm die Zierde, ihm der Ruhm
für seine gewaltige Gnade!

 


[Zurück zur letzten Seite] [Zum Seitenanfang]