Zeitgenössische Quellen zu Heloïsa und Abaelard

Zeitgenössische Dokumente aus dem 12. und 13. Jahrhundert sind besonders wertvoll für die Erforschung der Lebensgeschichte Heloïsas und Abaelards, da sie am ehesten dazu geeignet sind, ein realistisches Bild des Paares zu liefern. Die folgende Aufstellung entspricht im Wesentlichen einer Übersicht von C. Mews (Authors of the Middle Ages, 1995), allerdings unter Ergänzungen bzw. Weglassungen und unter Verzicht einer chronologischen Ordnung. Bei den bibliographischen Angaben wurde Mignes "Patrologia Latina" bevorzugt, da deren Bände am ehesten dem interessierten Leser zur Verfügung stehen dürften.

Verfasser Werk Edition (Auswahl)

Briefe

Berengar von Poitiers Apologia contra Bernardum et alios qui condemnaverunt Petrum Abaelardum PL = Mignes Patrologia Latina Bände Nr. 178, 1857-1876 
Bernhard von Clairvaux Brief 327 an Wilhelm von St. Thierry PL 182, 533
Bernhard von Clairvaux Brief 190 an Papst Innozenz - 19 Cap. heresum PL 182, 1053-1072
Bernhard von Clairvaux Brief 187 an die Bischöfe PL 182, 349-350
Bernhard von Clairvaux Brief 188 an die Bischöfe und Kurienkardinäle PL 182, 351-352
Bernhard von Clairvaux Brief 189 an Papst Innozenz II. PL 182, 353-354
Bernhard von Clairvaux Brief 192 an Guido von Cittá di Castello. PL 182, 358-359
Bernhard von Clairvaux Brief 193 an Kardinal Ivo PL 182, 359
Bernhard von Clairvaux Brief 330 an Papst Innozenz II. PL 182, 535
Bernhard von Clairvaux Brief 331 an Stephan, Kardinal, Bischof von Preneste PL 182, 536-537
Bernhard von Clairvaux Brief 332 an Kardinal G. PL 182, 537-538
Bernhard von Clairvaux Brief 333 an Kardinal G. PL 182, 538
Bernhard von Clairvaux Brief 334 an Guido von Pisa PL 182, 538-539
Bernhard von Clairvaux Brief 335 an einen Kardinalpriester PL 182, 539
Bernhard von Clairvaux Brief 336 an einen Abt PL 182, 539-540
Bernhard von Clairvaux Brief 337 an Papst Innozenz PL 182, 540-542
Bernhard von Clairvaux Brief 338 an Kardinal und Kanzler Haimerich PL 182, 542-544
Fulko, Prior von Deuil Brief an Abaelard PL 178, 371-76
Heinrich, Erzbischof von Sens Brief an Papst Innozenz PL 182, 540-42
Hugo Metellus Brief an Papst Innozenz Hugo, C.L., Sacr. Ant. Mon. 2, Saint Dié 1731
Hugo Metellus Brief an Abaelard Hugo, C.L., Sacr. Ant. Mon. 2, Saint Dié 1731
Hugo Metellus Brief I an Heloïse Hugo, C.L., Sacr. Ant. Mon. 2, Saint Dié 1731
Hugo Metellus Brief II an Heloïse Hugo, C.L., Sacr. Ant. Mon. 2, Saint Dié 1731
Papst Innozenz II Brief 447 an Heinrich, Erzbischof von Sens, Samson, Erzbischof von Reims und Bernhard von Clairvaux PL 179, 515-517
Papst Innozenz II Brief 194 an Heinrich, Erzbischof von Sens, Rainald, Erzbischof von Reims und Bernhard von Clairvaux PL 182, 359-361
Petrus Venerabilis Brief 9 an Meister Peter Constable, The letters of PV 1, Seite 14
Petrus Venerabilis Brief 10 an Meister Peter Constable, The letters of PV 1, Seite 16
Petrus Venerabilis Brief an Papst Innozenz II. PL 189, 305, auch Constable, The letters of PV 1, Seite 258
Petrus Venerabilis Brief 21 (115 Constable) an Heloïse PL 189, 346-353, auch Constable, The letters of PV 1, Seite 303
Petrus Venerabilis Brief 22 (115 Constable) an Heloïse PL 189, 428-429, auch Constable, The letters of PV 1, Seite 401
Petrus Venerabilis Absolutio Petri Abaelardi PL 178, 91
Roscelin Brief an Abaelard PL 178, 357-72
Samson, Erzbischof von Reims et al. Brief  191 an Papst Innozenz PL 182, 357-358
Walter of Mortagne Brief an Abaelard Ostlender, Flor. Patristicum 19, Bonn 1929
Wilhelm von St. Thierry Brief 326 an Bernhard von Clairvaux PL 182, 531-533
Wilhelm von St. Thierry Disputatio adversus Petrum Abaelardum PL 180, 249-282
Thomas von Morigny? Capitula heresum XIV PL 182, 1049-1054
Thomas von Morigny? Disputatio catholicorum patrum adversus Petrum Abaelardum PL 180, 283-328

Chroniken

? Chronicon Brittannicum  Bouquet, 12, 558
? Chronicon Sancti Petri Vivi Senonensis  Gilles, Bautier, Paris, 1979
? Chronicon Ruyensis Coenobii  Bouquet, 12, 564
? Catalogus scriptorum ecclesiasticorum  Häring, Franciscan Studies 26, 1966
? Chronicon Turonense  Dronke, A. and H. in Med. Test., Glasgow, 1976
? Vita Goswini Gibbons, Douai, 1620
? Sigeberti Continuatio Praemonstratensis  Pertz, MGH. SS 6, 452
? Chronik von Morigny  Mirot, Chronique de Morigny, Paris 1909
Alberich von Tre Fontane Chronicon  MGH = Monumenta Germaniae Historica SS 23
Geoffrey von Auxerre Sancti bernardi Vita Prima III  PL 185
Geoffrey von Courlon Chronicon Senonense PL 178, 131
Helinant von Froidmont Chronicon  PL 212
Johann von Salisbury Entheticus Maior  Laarhoven, Leiden, 1987
Johann von Salisbury Metalogicon  Hall, Keats-Rohan,  CCCM 98, Turnhout 1991 
Johann von Salisbury Polycraticus II  Keats-Rohan, CCCM 118, Turnhout 1993 
Johann von Salisbury Historia Pontificalis 1 Chibnall, Edinburgh 1965, 1986
Otto von Freising Gesta Friderici I Waitz,  von Simson, Hannover-Leipzig, 1912
Richard von Poitiers Chronicon  Waitz,  MGH SS 26, 81
Robert von Auxerre Chronicon  Waitz, MGH SS 26
Wilhelm Godell ? Chronicon  Bouquet, 13, 675
Wilhelm von Nangis Chronicon Geraud, Chron. lat. G. de Nangis, Paris 1843,

Gedichte und Lieder

? Plange planctu nimio Worstbrock, Mittellat. Jahrbuch 16, 1981
? Metamorphosis Goliae Huygens,  Studi medievali 3a ser. 3, 1962
? Vita Abaelardi Pez, B., Thes. anecd. nov. 3, Augsburg 1721 nach München, Clm, 14160
Radulfus Tortarius Ad Sincopum Certain, Eugène de, Bibliothèque de l'école des Chartes 37, 1855, Band 1, Chartes 506ff. Und: Cuissard, M. Ch., Documents inédits sur Abélard, Orléans, 1880
? Gedicht aus Fleury/Orléans Dronke, A. and H. in Med. Test., Glasgow 1976,  nach Orléans, BM 284
Hilarius von Orléans Elegia ad Abaelardum PL 178, 1855
Peter der Sänger Verbum abbreviatum PL 205, 146
Stephen Langton Kommentar zu Jakob Landgraf, Dogmengeschichte der Frühscholastik I, 1, Regensburg, 1952


[Zurück zur letzten Seite] [Zum Seitenanfang]